Assalomu alaykum

YORUG`LIK TEZLIGINI ANIQLASHDA FIZO USULI

1838 yilda fransuz fizigi va astronomi Dominik Fransua Jan Arago yorug‘lik tezligini hisoblash uchun aylanadigan oyna usulidan foydalanishni taklif qildi. Ushbu g‘oyani 1862 yilda yorug‘lik tezligining c=(298,000,000 ± 500,000) m / s qiymatini olgan fransuz fizigi, mexanik va astronomi Jan Bernard Leon Fuko hayotga tadbiq etdi.

FUKO TAJRIBASI

Fransuz fizigi Jan Fuko

1862-yilda Fizo tajribasidagi

tishli g`ildirak o`rniga

aylanuvchi ko`zgular o`rnatib ,

yorug`lik tezligini aniqladi

va uning c=298 000 000 m/s

qiymatini oldi.

NYUKOM TAJRIBASI

1891-yilda amerikalik astranom

Saymon Nyukomning natijasi

Fukoning natijasidan kattaroq

aniqlik darajasiga ega bo‘ldi.

Uning hisob-kitoblari natijasida

yorug`lik tezligining

c=(299,810,000 ± 50,000) m / s

qiymatini oldi.

MAYKELSON TAJRIBASI

Amerikalik fizik A.Maykelson 1927-yilda

Fuko tajribasini takomillashtirib , yorug`lik

tezligi uchun c=299 796 km/s qiymatini

olishga muvaffaq bo`ldi .

Shundan so`ng Mishelson Janubiy Kaliforniya dagi Uilson va Boldi tog`larida 35 km masofada joylashgan sakkizburchak oyna yordamida yorug‘lik tezligini aniqroq aniqlash imkonini berdi. 1926 -yilda olim yorug‘likni ikki tog‘ cho‘qqilari orasidagi masofa 35,4 km ni bosib o‘tgan vaqtni o‘lchadi va u c=(299,796,000 ± 4,000) m / s ga teng dib hisoblab chiqdi.