Assalomu alaykum

Chiqish kelishigi: Eski o‘zbek tilida chiqish kelishigining asosan -din /- din –tin/-tin affiksli shakli qo‘llangan bo‘lib, ayrim manbalarda - dan/ -dàn H -tan/-tàn va –dun/-dün / / -tun/-tün affiksli shakllar ham iste’molda bo‘lgan. Bular bir affiksning turli fonetik shakllari bo‘lib, tarkibidagi unli yoki undosh tovushning xususiyatiga ko‘ra o‘zaro farqlanadi. -din/-din -tin /-tin affiksli shakl chiqish kelishigining asosiy ko‘rsatkichi sifatida eski o‘zbek tili taraqqiyotining hamma davrlarida fao iste’molda bo’lgan.

Ko’plik shakllari: Otlarda ko‘plik shakli asosan -lar/-lar affiksi yordamida hosil bo’ladi. Eski o‘zbek tilida ham -lar/-lar affiksli shaklning asosiy vazifasi grammatik ko‘plik ma’nosini ifodalashdan iborat bo‘lgan. Dostlanmni kuldurdum ( 0’N). Kezlari kenglim alur (Atoiy). Tashlarin tamam bu tag‘din eltdrlar (B N ). Elga kishilar yibanldi (Sh. tar.). Navbahar, achildi gullar, sabza boldi baglar (Muqimiy).

Keltirilgan misollarda - lar /- lar affiksli shakl ko‘plik ma’nosida qo‘llangan.- Ayrim hollarda bu affiks ko‘plikdan boshqa ma’nolarni ifodalash uchun ham xizmat qiladi. Masalan, holatni, mavhum tushunchani bildiradigan otlarga qo‘shilganda ko‘plikni emas, balki kuchaytirish, ta’kidlash kabi ma’nolarni ifodataydi.

E’tiboringiz uchun raxmat!