Asosiy vositalarni ijaraga olish va ijaraga berish hisobi Reja: Asosiy vositalarni ta’mirlash xarajatlarini hisobi va ularni moliyalashtirish tartibi

Asosiy vositalarni ijaraga olish va ijaraga berish hisobi. Lizing muomalalari hisobining xususiyatlari.

Buxgalteriya hisobi 6-son “Ijara hisobi” milliy andozaga binoan ijara quyidagi turlarga bo’linadi:

1. 
   Lizing (moliyaviy ijara) - ijara munosabatlarining alohida turi bo’lib unda lizing beruvchi, lizing oluvchi va mulkni sotuvchi tomon shartnoma asosida 12 oydan oshiq muddatga lizing oluvchiga to’lov asosida mulkdan foydalanish va egalik qilish munosabatlari belgilanadi.
   

Bunda: a) Lizing shartnomasi muddati tugagach ob’ekt lizingga oluvchi mulkiga aylanadi.

2. 
   Lizing ob’ektining xizmat muddati 80 foizni tashkil etishi va lizing shartnomasi tugashida uni 20 foiz dastlabki qiymati qolishi.
   
3. 
   Lizing shartnomasi tugagach lizing oluvchi mulkni sotib olish huquqiga
   

ega.

2. 
   Lizing to’lovi lizing shartnomasi davrida lizing ob’ekti qiymatining 90 foiz atrofida bo’lishi.
   

2. 
   Uzoq muddatli ijara - ijaraga beruvchi ijaraga oluvchiga bitim asosida mulkka egalik qilish va foydalanishga 12 oydan oshiq muddatga to’lov asosida berishi.
   
3. 
   Qisqa muddatli ijara - ijaraga beruvchi ijaraga oluvchiga bitim asosida mulkni egalik qilish va foydalanishga 12 oygacha to’lov asosida beradi.
   
4. 
   Ikkilamchi ijara (ikkilamchi lizing) - ijarachi (lizingga oluvchi) ijaraga (lizingga) beruvchining roziligi bilan, ijaraga (lizingga) beruvchining oldida ijara (lizing) shartnomasi yuzasidan javobgarlikni saqlagan holda ijaraga olingan mulkni (lizing ob’ektini) boshqa uchinchi shaxsga ikkilamchi ijara (ikkilamchi lizing)ga topshiradigan shartnoma munosabati.
   

Yuqorida keltirilgan lizing munosabatlar buxgalteriya hisobida ayrim adabiyotlarda (18, D.) ta’kidlanganidek quyidagicha aks ettiriladi:

1. 
   Operativ lizing bo’yicha:
   

Ob’ekt ijaraga qabul qilinganda 001 - “Operativ lizing bo’yicha olingan asosiy vositalar” hisobvarag’iga qabul qilinib, qaytarilganda shu hisobvaraqdan chiqim qilinadi.
Operativ lizing bo’yicha to’lashga tegishli ijara haqi summasiga xarajat va boshqa hisobvaraqlar debetlanib 6910 - “To’lanadigan qisqa muddatli ijara” hisobvarag’i kreditlanadi. Ushbu to’lovlar to’langanda 6910 debetlanib 5110 kreditlanadi.
Ushbu muomalalar ijaraga beruvchida:
DT 4820 - “Qisqa muddatli ijara bo’yicha olinadigan to’lovlar” KT 9350 - “Qisqa muddatli ijaradan daromadlar”.
Ijara haqi summasi xo’jalikni hisob-kitob hisobvarag’iga kelib tushganda DT 5110 KT 4820

2.