Asosiy vositalar

1.1 Asosiy fondlarning iqtisodiy mohiyati
Asosiy ishlab chiqarish fondlari mehnat vositalarining qiymati hisoblanadi. Asosiy vositalarning asosiy belgilovchi belgisi mahsulotga qiymatni o'tkazish usuli hisoblanadi - bosqichma-bosqich: bir qator ishlab chiqarish tsikllari bo'yicha; qismlar: ular eskirganda. Asosiy vositalarning amortizatsiyasi belgilangan amortizatsiya normalari bo‘yicha hisobga olinadi, ularning summasi mahsulot tannarxiga kiritiladi. Mahsulot sotilgandan so'ng hisoblangan amortizatsiya yangi kapital qo'yilmalar uchun mo'ljallangan maxsus amortizatsiya fondida to'planadi. Shunday qilib, ustav kapitaliga (fondga) kiritilgan bir yo‘la avans qiymati asosiy kapital bo‘yicha doimiy muomalada bo‘lib, pul shaklidan natural, tovar va yana pul shakliga o‘tadi. Bu asosiy fondlarning iqtisodiy mohiyatidir.

1.2 Asosiy vositalarning tasnifi
Hozirgi vaqtda sanoat asosiy fondlarini tasniflash quyidagi asosiy guruhlar bo'yicha amalga oshiriladi.
1. Binolar. Bu guruhga asosiy, yordamchi va xizmat ko'rsatish sexlarining binolari hamda korxonalarning ma'muriy binolari kiradi.
2. Tuzilmalar. Bu yer osti va ochiq konlar, neft va gaz quduqlari, gidrotexnika va boshqa inshootlarni o'z ichiga oladi.
3. Transfer qurilmalari. Bular, masalan, elektr yoki boshqa energiya iste'mol qilinadigan joylarga uzatiladigan qurilmalar.
4. Mashina va uskunalar. Ushbu guruhga barcha turdagi texnologik uskunalar, shuningdek, asosiy va ikkilamchi dvigatellar kiradi. Ushbu guruhda ikkita kichik guruh mavjud:
a) quvvat mashinalari va uskunalari;
b) ishlaydigan mashinalar va uskunalar.
Birinchi kichik guruhga bug 'va gidravlik turbinalar, transformatorlar, shamol turbinalari, elektr motorlar va motorlar kiradi. ichki yonish va boshqa asosiy va ikkilamchi dvigatellar. Ikkinchi kichik guruhga dastgohlar, presslar, bolg'alar, kimyoviy uskunalar, portlash va marten pechlari, prokat stanoklari va boshqa mashina va uskunalar kiradi.
5. Avtotransport vositalari. Ularga barcha turdagi transport vositalari kiradi, jumladan: do'kon ichidagi, idoralararo va fabrikalararo transport, baliqchilik sanoatining daryo va dengiz flotlari, magistral quvur transporti va boshqalar.
6. Asboblar, sanoat va maishiy texnika va boshqa asosiy vositalar. Bunga kesish, presslash, zarba asboblari va boshqalar kiradi; ishlab chiqarish va maishiy maqsadlarda inventarizatsiya qilish, normal ish sharoitlarini yaxshilash va yaratishga hissa qo'shadi (ofis jihozlari, ish stollari, konteynerlar, inventar idishlar, yong'inga qarshi buyumlar va boshqalar).
Buxgalteriya hisobi qulayligi uchun oltinchi guruhga kiritilgan asosiy vositalar tarkibiga faqat xizmat muddati bir yildan ortiq bo'lgan va bir birlik uchun 15 dan ortiq soliq solinmaydigan minimal (ya'ni 17 grivna) bo'lgan asboblar, sanoat va maishiy texnika kiradi. . Qolgan asbob-uskunalar, inventar, shuningdek, boshqa aksessuarlar (nazariy jihatdan ular barcha iqtisodiy sabablarga ko'ra asosiy vositalar sifatida tasniflanishi kerakligiga qaramasdan) iqtisodiy amaliyotda aylanma mablag'lar hisoblanadi.
Yuqoridagi tasnifning har bir guruhi, o'z navbatida, kichik guruhlarga bo'linadi, ular taxminan teng xizmat muddati, amortizatsiya normalari va ish sharoitlari bilan yanada ko'proq bog'liq bo'lgan asosiy vositalardan iborat.
Ishlab chiqarish jarayonida asosiy fondlarning hamma elementlari ham bir xil rol o‘ynamaydi. Ishchi mashinalar va asbob-uskunalar, asboblar, o'lchash va tartibga solish asboblari va asboblari, texnik tuzilmalar (kon va ochiq konlar, neft va gaz quduqlari) ishlab chiqarish jarayonida bevosita ishtirok etadilar, ishlab chiqarishni ko'paytirishga yordam beradilar va shuning uchun faol ishlab chiqarishga tegishlidirlar. asosiy vositalarning bir qismi. Asosiy vositalarning boshqa elementlari (ishlab chiqarish binolari, inventar) mahsulot ishlab chiqarishga faqat bilvosita ta'sir qiladi va shuning uchun ular asosiy vositalarning passiv qismi deb ataladi.