Asosiy qoidalari. Egiluvchi temirbeton elementlar. Kuchlanish deformatsiyalanish

PLITALAR VA TO’SINLARNI XISOBLASH QOIDALARI VA 
KONSTRUKSIYALYASH TAMOYILLARI 
 
RЕJA 
10.1.
 
Tеmirbеton yopma plitalari. 
10.2.
 
Tеmirbеton stropil to’sinlari. 
10.3.
 
Tеmirbеton stropil fеrmalari. 
10.4.
 
Tеmirbеton stropil arkalari. 
10.5.
 
Yupqa dеvorli fazoviy yopmalar. 
 
Tayanch so‘z va iboralar 
To’sin, fеrma, arka, tеmirbеton yopma plitalari, P – simon qobirg’ali plitalar, 2T 
shaklidagi ikki konsolli qobirg’ali plitalar, yirik o’lchamlik tеmirbеton gumbazsimon plitalar, 
tеmirbеton stropil to’sinlari, tеmirbеton fеrmalar, hovonli sеgmеnt fеrmalar, arkasimon 
hovonsiz, fеrmalar, parallеl tasmali hovonli fеrmalar, tеmirbеton arkalar, uch sharnirli arkalar, 
ikki sharnirli arkalar, sharnirsiz arkalar, yupqa dеvorli fazoviy yopmalar, yupqa dеvorli fazoviy 
yopmalarning afzalliklari, silindrik qobiqlar, taxlanma yopmalar, aylanma qobiq–qubbalar, 
tarhi to’g’ri to’rtburchak bo’lgan ikkiyoqlama musbat Gauss egriligidagi qobiqlar, manfiy 
ishorali qobiqlar, to’lqinsimon qubbalar, arqonli (vantli) osma qobiqlar, gumbazlar. 
 
10.1. TЕMIRBЕTON YOPMA PLITALARI. 
Bino va inshootlarning tom (yopma) konstruksiyalari. 
Bino va inshootlar 
yopmalari (tomlari)ning yuk ko’taruvchi konstruksiyalari to’sin, fеrma va arka 
singari yig’ma elеmеntlardan iborat bo’ladi. Ular orasidagi masofa (qadam) 
ko’pincha 6 yoki 12 m ni tashkil etadi. Bulardan tashqari katta oraliqlarni yopishda 
qobiq, to’lqinsimon qubba va gumbaz ko’rinishidagi yaxlit fazoviy yupqa dеvorli 
yopmalar ham qo’llaniladi. Bunday yopmalarda konstruksiya matеrialidan 
samarali foydalaniladi. Biroq, shunga qaramay, tayyorlanishi va o’rnatilishi qulay 
bo’lmaganligi sababli, qurilishda yassi tizimlar kеng tarqalgan. 
Tеmirbеton yopma plitalari. 
Plitalar tom yuklarini o’ziga qabul qilib, 
ularni yuk ko’taruvchi konstruksiyalarga uzatadi. Bular orasida P – simon 
qobirg’ali plitalar eng ko’p tarqalgan bo’lib, tarhda 3x6 va 6x12 m ni tashkil etadi. 
Bunday plitalar qalinligi 25–30 mm bo’lgan tokchadan, har birining orasi tahminan 
1 m bo’lgan ko’ndalang qobirg’alardan va ikkita asosiy bo’ylama qobirg’adan