Asosiy qism 1-bob Soliq tizimi ahamiyati va mexanizmi

Ikkinchidan. Ilgarigi buyruqbozlik, iqtisodiyotni markazlashgan bosh-qarish davrida o`rnatilgan soliqlar bozor iqtisodiyotini boshqarish davriga mos kelmay qoladi.

Bu davrda korxona va tashkiiotlarga keng moliyaviy erkinliklar, ya'ni o`z moiiyaviy manbalarini o`zlari taqsimlashi, o`z ishchi va xizmatchilariga ish haqini o`zlari belgilashi, bahoni o`zlari aniqlashi budjetga har xil to`lovlar emas, balki qonuniy, qafiy soliqlar bo`lishligini talab etadi.

Ish haqi xarajatlarining oshib ketishi natijasida foydadan ajratmaning tushmay qolishi yalpi daromaddan soliqqa o`tishga zaruriyat yaratadi.

Oborot solig`i esa asosan davlat belgilaydigan baholar farqi sifatida ifodalanar edi. Korxona va tashkilotlarga o`z tovar va xizmatlariga baholami o`ziari beigilash huquqi berilganligi davlat qo`lidan bu huquqni olib qo`ydi. Endi baholar farqi bo`yicha oborot olish imkoniyati yo`qoldi. Shuning uchun bu soliqni ham tubdan o`zgartirib qo`shilgan qiymat solig`iga o`tildi.