Asosiy organik sintez jarayonlari uchun xom-ashyolar.
1.Organik sintez sanoati uchun xom-ashyolar
2. Organik sintez jarayonlari
3.Metil spirti sintez kilish texnologiyasi
Tayanch suz va iboralar: Organik birkmalarni ishlab chiqarish sanoati , Xom ashyolari, sintez qilish usullari va texnologiyasi urganib chiqish
Organik birikmalarni ishlab chiqarish qadimdan boshlangan, ammo u uzoq yillar davomida tabiiy materiallar tarkibidagi mahsulotlarni (qand-shakar, skipidar, o'simlik va hayvon moylari hamda yog'lari va boshqalar) ajratib olishga asoslangan yoki murakkab tabiiy mahsulotlarni oddiy moddalarga (oziq-ovqat mahsulotlarini spirt va sirka kislotasiga, yog'larni sovun va gliseringacha) parchalashga asoslangan edi.
Organik Kimyoning dastlabki yutuqlari tabiiy materiallarni (tabiiy bo'yoqlar, dori-darmonlar, hid beravchi moddalar) sintetika almashtirishga qaratildi. Keyinchalik esa asta - sekinlik bilan tabiatda uchramaydigan (portlovchi moddalar, yuqori molekularbirikmalar) birikmalarni sintezlashga qaratilgan. O'tgan asrning 30-50- yillarda tabiiy gaz va neft qazib olish hamda uni qayta ishlash sohasidagi ulkan muvofaqiyatlar organik sintezning gurkirab rivojlanishi uchun mustahkam xomashyo bazasini yaratdi.
Organik sintez sanoati xomashyo sifatida: galogenlar va ularning birikmalaridan, kislotalar, oksidlar, ishqorlar, ammiak, vodorod, suv, havo va boshqalardan foy-dalaniladi. Bu moddalar organik ahsulotlariga turli atomlar va guruhlarni kiritish uchun, bir rnoddani bir qancha boshqa mod-dalarga aylantirish uchun, individual moddalarni ajratib olish va tozalash uchun foydalaniladi.
Hozirgi zamon organik sintez sanoati ikki muhim maqsadga qaratilgan.
1) keng ko'lamli ishlab chiqarish, bunda (o'n va yuz ming tonnalab ishlab chiqariladi) sanoatning boshqa tarmoqlari uchun yarim mahsulotlar (masalan, yuqori molekular birikmalar uchun monomerlar) ishlab chiqariladi;
2) bir qancha tayyor mahsulot (yuvish vositalari, Kimyoviy zaharli birikmalar, erituvchilar va boshqa)lar ishlab chiqarish. Bugungi kunda organik sintez mahsulotlaridan u yoki bu darajada foydalanmaydigan xalq xo'jaligining biror tarmog'i yo'q. Buni quyidagi rasmda yaqqol ko'rish mumkin.
Organik sintez sanoatning yaqin kelajadagi vazifasi bu ishlab chiqarishning energiyaga bo'lgan talabini kamaytirish, atrof-muhitga zararli ta'sirini kamaytirish maqsadida xomashyoni qayta ishlashning samaradorligini oshirish va chiqindi miqdorini kamaytirishdan iboratdir.
Do'stlaringiz bilan baham: |