Асосий воситалар хисоби

Асосий воситаларнинг ҳаракати қуйидаги ҳужжатлар ёрдамида ҳисобга олинади:

• АВ-1 шакли - «Асосий воситаларни қабул қилиш ва бериш акти» -асосий воситаларнинг кирим ва чиқимини қайд қилиш учун.
• АВ-2 шакли - «Таъмирланган, мукаммаллаштирил­ган ва реконструкция қилинган асосий воситаларни қабул қилиш ва топшириш далолатномаси»- объектларнинг бошланғич қийматининг ошишини қайд қилиш учун.
• АВ-3 шакли - «Асосий воситаларни ҳисобдан чиқариш» объектларни тугатиш учун.
• АВ-4а шакли - «Автотранспорт воситаларини тугатиш далолатномаси».
• АВ-7 шакли - «Асосий воситаларни ҳисобга олиш учун инвентар карточкалари» ҳар бир асосий воситанинг ҳолати ва ҳаракатини алоҳида қайд қилиб боради.
• АВ-8 шакли - «Асосий воситаларнинг ҳаракатини қайд қилиш карточкаси»- уларнинг кирим ва чиқимини ҳисобга олиб боради.
• АВ-9 шакли - «Асосий воситаларнинг инвентар рўйхати» уларнинг фойдаланиш жойлари бўйича ҳисобини ташкил қилиш учун ишлатилади.

3. Асосий воситаларнинг эскириши (амортизацияси) ҳисоби

Амортизация (эскириш) - фойдали хизмат муддати мобайнида активнинг амортизацияланадиган қийматини асосий воситаларнинг вазифасидан келиб чиққан ҳолда маҳсулот (ишлар, хизматлар) таннархига ёки давр харажатларига мунтазам тақсимлаш ва ўтказиш кўринишида эскиришнинг қиймат ифодаси
Асосий воситаларнинг
эскириши икки хил бўлади.
Жисмоний эскириш
Маънавий эскириш
Асосий воситаларнинг атмосфера
шароитлари таъсирида ва улардан
фойдаланиш жараёнида унинг моддий
тузилишида ички ўзгаришлар занглаш,
чириш, айрилиш содир бўлганда
бошланғич ҳолатининг йўқолишига
айтилади.
Асосий воситаларнинг техникавий
тавсифи ва иқтисодий самарадор-
лигининг давр талабидан, яъни
ҳақиқатдан орқада колиши маънавий
эскириши деб аталади.
Амортизация суммасини ҳисоблаш жараёнида қуйидаги усуллардан фойдаланилади:

• Қийматни бир текисда (тўғри чизиқли) ҳисобдан чиқариш усули;

2. Бажарилган ишлар ҳажмига мутаносиб равишда амортизацияни ҳисоблаш (ишлаб чиқариш) усули;
3. Сонлар йиғиндиси бўйича қийматни ҳисобдан чиқариш (кумулятив) усули;
4. Қолдиқни камайтириш усули.