Асосий ривожланиш тенденция ва йўналишларини аниқлаб олиш муҳим аҳамият касб этади

Эркин иқтисодий ҳудудлар
- мамлакатнинг шундай ҳудудики, бу ерга олиб кирилган 
товарлар миллий божхона юрисдикциясидан ташқарида ҳисобланади, бинобарин божхона 
назорати ва солиққа тортишдан озод этилади, яъни - бу миллий иқтисодиётнинг бир қисмини 
ташкил этиб, мамлакатнинг бошқа ҳудудларида қўлланилмайдиган ўзига хос имтиёзлар ва 
рағбатлантиришлар тизимидан кенг фойдаланилади.

---

185 
Эркин савдо ҳудудлари (ЭСҲ)
— преференциал ҳудуд ҳисобланиб, унинг доирасида 
божхона ва миқдорий чеклашлардан ҳоли савдо тартибига риоя қилинади. 
ЭСКАТО – 
БМТнинг иқтисодий комиссияларидан бири ҳисобланади. Осиё ва Тинч океани 
минтақасида жойлашган мамлакатларнинг (31 та давлат) иқтисодий ҳамкорлик жамияти. 
ЭСКАТО 1947-74 йилларда Осиё ва Узоқ Шарқ мамлакатлари ҳамжамияти ҳам деб 
юритилган. Унга РФ, АҚШ, Франция, Буюк Британия (Швейцария консультатив статусга 
эга) каби давлатлар ҳам аъзодир. 
“Юнг плани” – 
Германия учун иккинчи репарацион тўлов (харбий тўловлар) режаси бўлиб, 
Дауэс режасининг ҳаммуаллифлари О.Юнг томонидан ишлаб чиқилган. Режага кўра 
Германия ғолиб давлатларга 113,9 млрд. марка товон тўлаши кўрсатилган эди. Жаҳон 
капитализмининг умумий иқтисодий кризис йилларида (1929-1933 ) бу режа амалда 
бажарилмади. Лозанна конференцияси эса “Юнг плани”ни мутлақо бекор қилди (АҚШнинг 
роли катта бўлди). Германияда ҳарбий ва оғир саноат маҳсулотларини ишлаб чиқариш жуда 
катта тезликда ривожланиш даврига қадам қўйди. 
ЮНКТАД – 
бу ташкилот 1964 йилнинг 30 декабрида ташкил топган бўлиб, унга БМТнинг 
барча аъзо мамлакатлари ва бошқа давлатлар ҳам киради. Вазифаси: халқаро савқдонинг 
ривожланишига хомийлик қилиш, унинг хуқуқий асосларини ишлаб чиқиш, халқаро савдо ва 
шунингдек 
халқаро 
савдо 
билан 
боғлиқ 
бўлган 
ташкилотлар 
фаолиятини 
мувофиқлаштиришдан иборатдир.