Асосий ривожланиш тенденция ва йўналишларини аниқлаб олиш муҳим аҳамият касб этади

 
Дунёнинг асосий валюта бирликларнинг СДРга нисбатан курси 
 
 
Манба: http://whatismoney.ru/sdr/ 
Кўпгина иқтисодчилар СДРни камроқ заҳира валюта сифатида, кўпроқ кредит 
сифатида кўриш мумкин деб ҳисоблайдилар. СДР ҳам заҳира валюта ҳам кредитдир. Уни 
яратувчилардан бири айтганидек СДР “айримлар қора йўлли oқ айримлар oқ йўлли қора 
жонивор сифатида кўрадиган” - зебрага ўхшайди.
Валюта саватчаси қиймати асосида белгиланадиган яна бир жамоа заҳира валюта 
бирлиги ЭКЮдир. ЭКЮ (Europe an curren cy unit) ЕИга кирувчи Европанинг илғор 12 
(Австрия, Бельгия, Финляндия, Франция, Германия, Греция, Ирландия, Италия, Люксембург, 
Нидерланды). Португалия и Испания) давлатлари валюталарига асосланган эди. Улар бир 
валютанинг саватчадаги оғирлиги аъзо-давлатларнинг ЕИ ЯММси ва Иттифоқ ичидаги 
экспортдаги улушига мувофиқ белгиланади. 2019 йилнинг 1 январ холатига 1 ЭКЮ 
тахминан 1,14 АҚШ долларига тенглаштирилган эди. СДРдан фарқли улароқ ЭКЮнинг 

---

95 
расмий эмиссияси қисман нақд олтин ва долларга айлантирилган. ЭКЮ эмиссиясининг 
ҳажми СДРдан кўп. 
Худди СДР каби ЭКЮ ҳам нақдсиз шаклда - улар бўйича нақдсиз кўчиришда марказий 
банклар (ёки тижорат банклари) счётларида ёзув сифатида намоён бўлади. 
Европа валюта тизимида (ЕВТ) ЕИ ҳар бир аъзоси валютасининг ЭКЮда ҳисобланган 
асосий курси белгиланган. Мана шу асосий курс негизида валюталарнинг ўзаро курси 
ҳисобланади. Бу курсдан курслар амалда 2,25% дан ортиқ фарқ қилиши мумкин эмас. 
ЭКЮ яратишдан мақсад - айрим ЕИга аъзо давлатларни валюта курсларининг 
барқарорлигига эришиш эди. ЭКЮни яратишнинг ундаги муҳим томонларидан бири АҚШ 
долларининг олтинни ўрнини босиш учун етарли даражада ишончли эмаслигидир. 
Бундан ташқари ЭКЮни яратиш Европа валюта тизимини доллар ўзгариши ва 
АҚШнинг иқтисодий тотал диктатига боғлиқликдан озод қилиниши ҳам кўзда тутилди. 
ЭКЮ қўшма фондлар ва халқаро валюта-кредит молия ташкилотларида валюта бирлиги 
сифатида, ягона қишлоқ хўжалиги нархлари, ЕИ аъзолари марказий банкларининг валюта 
интервенциясини ўтказишда ҳисоб-китоблари валютаси сифатида намоён бўлади. 500дан 
ортиқ йирик халқаро ташкилотлар ЭКЮдан кредит беришда фойдаланадилар.