Асосий ривожланиш тенденция ва йўналишларини аниқлаб олиш муҳим аҳамият касб этади

6.3.3 – жадвал 
2017 йилда Хитой ЭИҲларида яратилган ялпи ҳудудий маҳсулот 
Зоналар
жами 
Млрд юань
Ўсиш даражаси (%)
Қишлоқ 
хўжалиг
и
Саноат 
ва 
қурили
ш
Хизматл
ар 
соҳаси
Қишл
оқ 
хўжал
иги
Саноа
т 
ва 
қурил
иш
Хизмат
лар 
соҳаси
Шеньчжень
2243,8 
1,8 
926,7 
1315,3 
0,1 
41,3 
58,6 
Xаймен
256,5 
4,5 
128,9 
123,1 
1,8 
50,2 
48,0 
Чжухай
235,0 
10,8 
118,1 
106,1 
4,6 
50,2 
45,2 

---

79 
Шаньтоу
378,4 
Хайнань
404,5 
97,1 
90,2 
217,2 
24,0 
22,3 
53,7 
Манба: 
Портяков В.Я. авторлигида илмий мақолалар тўплами «
Комплексное изучение 
отдельных стран и регионов
». 8- бет 
6.3.3 - жадвалда кўриниб турибдики, Шеньженьда хизматлар соҳасининг ЯММ даги 
улуши ишлаб чиқариш ва қурилиш соҳалари улушидан анча кўп. Чжухай ва Шаньтоуда 
саноатнинг етакчилиги хали сақланиб турибди. Сямэнда (2015 йил маълумотлари) жамоат 
ишлаб чиқаришини учта бўлинмасини нисбати 0,7:43,5:55,8 ни ташкил этди, яъни бу 
кўрсаткичлар Шеньжендаги кўрсаткичларга яқин бўлган. Хайнань қишлоқ хўжалиги ва 
туризм ривожланганлиги сабабли иқтисодиёт таркиби бўйича бошқа ЭИҲга ўхшамайди ва 
ёрқин хусусиятларга эга.
“Бир макон бир йўл” ташаббусининг амалга оширилишини бошланиши билан ХХРни 
кўплаб ички вилоятларини ташқи иқтисодий алоқаларини ривожланиш динамикаси кучайди. 
Бундай холатда ЭИҲ ўз ўринларини юқота бошладилар: агар 2016 йилда улар ҳисобига 
Хитой умумий ташқи савдо айланмасининг 14,57 фоизи тўғри келган бўлса, 2017 йилга 
келиб ҳудудларнинг ялпи ташқи савдоси хажми 537 млрд доллардан 563 млрд долларгача 
ўсганига қарамасдан умумий савдодаги улушлари 13,7 фоизгача камайган. Бунда 
Шеньженнинг улуши 2016 йилдаги 10,8 фоиздан 2017 йилдаги 10,1 фоизгача камайган.
Буларнинг барчаси ХХР ЭИҲнинг “Бунёга чиқиш дарчаси” сифатидаги даври ўтиб 
бораётганидан далолат беради. Уларнинг келажаги кўпроқ мамлакатни жаҳон хўжалиги 
тизимига чуқур интеграциялашув механизмини яратиш ҳамда Хитой капитали, товарлари, 
технологияларини оммавий равишда четга чиқишини таъминлаши лозим бўлган эркин савдо 
ҳудудлари билан боғланмоқда.
Шунга қарамасдан жаҳонда кўпчилик томонидан ЭИҲ тузулиши ва ривожланиши 
тажрибаси ижобий баҳоланмоқда. Жаҳон банки каби нуфузли халқаро молия ташкилотлари 
бу 
тажрибадан 
ривожланаётган 
мамлакатларда 
фойдаланилишини 
бежизга 
рағбатлантираётганлиги йўқ.