Асосий макроиқтисодий кўрсаткичлар

Ko'pgina iqtisodiy adabiyotlarda YAIMga ishlab chiqarilishida qo'llanilgan resurslar qaysi davlatga tegishliligidan qat'iy nazar, mamlakatning jug'rofiy hududida yaratilgan pirovard tovarlar va xizmatlarning bozor baholari yig'indisi deb ta'rif berib kelingan.

• Ko'pgina iqtisodiy adabiyotlarda YAIMga ishlab chiqarilishida qo'llanilgan resurslar qaysi davlatga tegishliligidan qat'iy nazar, mamlakatning jug'rofiy hududida yaratilgan pirovard tovarlar va xizmatlarning bozor baholari yig'indisi deb ta'rif berib kelingan.
• 1993 yilda qabul qilingan BMT MHTning yangi talqiniga ko'ra YAlpi ichki mahsulot (YAIM) tushunchasiga aniqliklar kiritildi.
• YAIM - mamlakat rezidentlari tomonidan ma'lum muddat davomida ishlab chiqarilgan pirovard tovarlar va xizmatlar bozor baholarininng umumiy yig'indisidan iborat.

YAIM ning «ichki» deb atalishiga sabab uning mamlakat rezidentlari tomonidan yaratilishidir. Rezident deganda faqatgina mamlakatning yuridik va jismoniy shaxslari tushunilmaydi. CHunki mamlakat yuridik shaxsi boshqa mamlakat hududida bir yildan ortiq faoliyat yuritsa o'sha mamlakat rezidenti deb qaraladi.

• YAIM ning «ichki» deb atalishiga sabab uning mamlakat rezidentlari tomonidan yaratilishidir. Rezident deganda faqatgina mamlakatning yuridik va jismoniy shaxslari tushunilmaydi. CHunki mamlakat yuridik shaxsi boshqa mamlakat hududida bir yildan ortiq faoliyat yuritsa o'sha mamlakat rezidenti deb qaraladi.
• Qo'shilgan qiymat tovar va xizmatlarning sotish bahosi bilan ularni ishlab chiqarish uchun foydalanilgan xom ashyo va materiallarni sotib olishga qilingan xarajatlar o'rtasidagi farq ko'rinishida aniqlanadi.

YAIM xisoblash usullari:

Biznesga egri soliqlar
Iste'mol
Amortizasiya
Ish haqi
Ijara haqi, renta to'lovlari
Foiz stavkasi
Korporasiyalanmagan korxonalarning foydasi
Korporasiyalarning foydasi:
A) dividendlar
B) korporasiyalar foydasiga solišlar
V) korporasiyalarning taqsimlanmagan foydasi
Yalpi investisiyalar:
A) amortizasiya (iste'mol šilingan kapital ajmi)
B) sof investisiyalar
Tovar va xizmatlarning davlat xaridi
Sof eksport (umumiy eksport mikdoridan import mikdorining ayirib tashlanishi )
Daromadlar bo'yicha (ishlab chiqarish omillarining daromadlari)
Xarajatlar bo'yicha (pirovard ishlatilishi bo'yicha)