Ashyoshunosligi

Polimer ohak shpatlyovkasi —
ohak bo‘tqasi, changsimon 
mayda kvars qumi (marshalit) va polivinilasetat (PVA) tarkibli 
cmulsiyaga namlanmaydigan kremniy organik suyuqligini suv 
bilan obdan qorishtirib tayyorlanadi. Emulsiya deb, bog‘lovchi 
modda bilan (lok-bo‘yoq yog‘i) obdan tuyilgan changsimon 
qumning aralashmasiga aytiladi. Bunday shpatlyovka devorni 
polimer-ohak bo£yoq bilan pardozlashdan oldin betón yoki suvoq 
yuzasini tekislashda ishlatiladi.
129

---

Kuparosli shpatlyovka
alif «oksol», hayvonot yelimi, moy, 
xo‘jalik sovuni, mis yoki rux kuporosi va suvlardan iborat. U 
yelimli yoki silikatli bo‘yoqlar bilan bo‘yalgan yuzalarga m o‘yqalam 
yoki purkagich vositasida surtiladi.
Yelimli shpatlyovka hayvonot
yelimining suvdagi 15% li eritmasi 
va 75% bo‘rdan tashkil topgan. U quyuq bo‘tqasimon b o lib , 
buyum yoki pol yuzasini tekislashda maxsus tonuka kurakcha 
(shpatel) bilan surtiladi. Ko'pincha, qurilish ishlarida bo‘yashga 
mo‘ljallangan yog‘och, béton, suvoq va ternir buyum lam ing 
yuzasini tekislashda PXV va polistirol emulsiyasidan tayyorlangan 
quyuq bo‘tqasimon shpatlyovkalar ishlatiladi.
Gruntlar (xomaki bo‘yoqlar)
— bo‘yoq tarkiblar guruhiga 
kiradigan, tarkibi pigm ent, kukun to ‘ldirgich va organik 
bog‘lovchilardan tashkil topgan suyuqlik. Grunt buyumga pardoz 
berishdan oidin surtiladi, natijada yuza tekislanadi, bo‘yoq parda 
asosga puxta yopishadi. G runtlash deganda buyum yuzasini 
bo‘yashdan oldin ishlov berishni tushunish. kerak.
Gulqog‘oz banerlar
yopishtirish uchun ishlatiladigan ashyo- 
lami quyidagüarga bo‘lish mumkin: devorlarga, pollarga yopish- 
tiriladigan ashyolar, yelim va bo‘tqalar. Gulqog‘ozlar xonalaming 
ichki devorlariga yopishtirish uchun eng ko‘p ishlatiladigan 
ashyodir. Gulqog‘ozlar banerlar uzunligi 6, 7 yoki 12 m, eni esa 
500, 600 yoki 750 mm li uzun qog‘oz yoki nam yutuvchan polimer 
pardadan iborat.
Gulqog‘ozning o‘ng yuzasiga bir xil yoki bir necha xil rangh 
yehmli koler bilan gui tushirilgan bo‘ladi, ba’zan ularga relyef gui 
bosib tushirilgan bo‘ladi. Gulqog‘ozlaming sifati qog‘oz sifatiga, 
gui tushirish usuliga va bo‘yoq koleri tayyorlash uchun ishlatila­
digan bog‘lovchining xiliga qarab aniqlanadi. Oddiy gulqog‘ozlar 
tayyorlash uchun og‘irligi 40 g/m 2 keladigan, o ‘rtacha sifatli 
gulqog‘ozlar uchun ogvidigi 80 g/m 2 keladigan, oliy navhlari uchun 
esa og‘irligi 240 g/m 2 keladigan qog‘oz ishlatiladi. Gulqog‘oz 
shponlar uzunhgi 1500 mm, eni 500—800 mm li taxta ko‘rinishida 
ham chiqariladi. Bunday yog‘och shponlarning namligi 60—70% 
dan oshmaydigan xonalarning pollari va devorlariga pardoz berish 
uchun ishlatiladi.
130

---

Linkrust —
rangli va guili yupqa polimer pardani qog‘oz asosga 
yopishtirish y o li bilan tayvorlanadi.
Oddiy gulqog‘ozlarga ishlov berish y o li bilan namlikka 
chidam li gulqog‘ozlar hosil qilinadi. G ui bosilgandan keyin 
gulqog‘ozlar konsentratsiyasi 20% li PVA emulsiyasi bilan 
qoplanadi. Gulqog‘ozlar namligi 60% dan oshmaydigan yuvi- 
ladigan xillari xonalarning ichki devoriga yopishtirish uchun 
ishlatiladi.