Ashyoshunosligi

Gidrofob (namlanmaydigan) portlandsement.
Portlandsement 
klinkerini tuyishda 3—5% gips va namlanishim kamaytiradigan
260

---

olcin kislotasi, asidol, milonaft yoki kremneorganik birikmalardan
11,08—0,25% qo‘shiladi. Bunday sementdan ishlangan beton yuzasi 
bosh daqiqagacha suvda namlanmaydi. Sekin qotadi. XossaJari 
ho'yicha portlandsementdan farqi kam. Gidrotexnika, yo‘l, aerod- 
roin qurilishlarida suv, sovuq va zararli muhitlarga chidamii 
huyumlar olishda ishlatiladi
Kam suv talab portlandsement.
(Vyajushiye nizkoy vodopot- 
rcbnosti-VNV). Markasi M400 li portlandsem ent klinkerini 
Miperplastifikator C-3 bilan tuyib olingan sement YNV-100 yoki 
VNV-30 markaiar bilan ifodalanadi. Shuningdek, gidravlik faol 
mineral qo‘shilmalardan donali toshqol, kul, diatomit, tuf, pernza, 
kvars qumi ishlatiladi. VNV yuqori mustahkam beton uchun yig‘ma 
le m ir-b eto n konstruksiya va boshqa maxsus insh o o tlard a 
ishlatiladi.
Sulfatga chidamii (SCH ) portlandsement
klinkerida C3A1 
miqdori 6% dan kam bo‘lishi kerak. Oddiy portlandsementda esa 
15% gacha C3A1 bor. SCH portlandsement M400 va M500 larda 
chiqariladi. Portlandsementga nisbatan 20—35% qimmat.
Toshqol (shlak) portlandsement.
Portlandsement klinkeriga 
5% gips, donali domna toshqoli 36—80% qo‘shib, obdan tuyib 
olinadi. Toshqol PS M300, M400 va M500 markalarda ishlab 
chiqariladi. PS ga qaraganda sekinroq qotadi va 15—20% arzon.
Zichligi p=2,9g/sm3 ga teng. Zararli muhit, muzlash sharoitida 
ishlatiladi.
Pussolan portlandsementini
(P PS ) ishlab chiqarish uchun 
portlandsement klinkeriga 21—55% faol qo‘shilma (toshqol, kul, 
pemza, trass, vulqon kuli), 5% gacha tabiiy gips qocshib tuyiladi. 
Quyuqlanishining boshlanishi oldiniga sekin boradi, keyin 
tezlashadi. Portlandsementga nisbatan muzlashga, quruq-ho‘i 
tnuhitga chidam ii b o ‘lgani uchun gidrotexnika inshootlari 
qurilishida, nam muhitda keng ishlatiladi.