Ashyoshunosligi

7.9. Yog‘och chiqindilari asosidagi ashyolar
Ko‘pgina plita shaklidagi qurilish ashyolarining asosiy tarkibini 
yog‘och qirindisi, qipig‘i, payrahasi yoki g 'o ‘la!aridan shilingan 
yupqa shponlar tashkil etadi va ular asosida kompozitlar ishiab 
chiqariladi. Bunday yog‘och ashyolaming fizik-mexanik xossalari 
va zararli muhitga chidamliligi bo£yicha tabiiy yog‘ochdan tubdan 
farq qiladi. Tabiiy yog‘ochlar qayta ishlash usullariga qarab 
zichlangan, shimdirilgan, qatlam qilib yopishtirilgan ham da 
yog£och plastiklar, yog‘och qirindi va yog‘och tolali plita xillarga 
boMinadi. Qurilishda ishlatiladigan yog£och chiqindilari asosidagi 
ashyolaming xossalari va ishlatilishi haqidagi m a’lumotlar:
Fibrolit-yog‘och
chiqindilari (qipiq, payraha va h.k.) va 
magnezial bog£lovchi (kaustik magnezit yoki dolomit)ni qotimvchi 
raagniy xlorid eritmasi bilan qorishtirib, 0,04-0,05 MPa bosimda 
zichlab, 150—200°C haroratda quritib olinadigan issiqlikni kam 
o£tkazadigan ashyodir. D300, D350, D400 va D500 markalari 
mavjud. Zichligi p=0,3-0,5 g/sm 3 ga teng. Suvga chidamsiz. 
Tssiqlik o £tkazuvchanlik koeffitsiyenti 7=0,10-0,15 Vt/m°C ga 
teng. Akustik va issiqlikni kam o‘tkazadigan ashyo «quruq suvoq» — 
faner sifatida ishlatiladi.
Ksilolit-fibrolit
tarkibga qo£shilma sifatida asbest (zarbga 
chidamliligini oshirishda) trepel, kvars qumi, talk ishlatilsa polbop 
ksilolit ashyo hosil bo£ladi. 1000°Cgacha yonmaydi. Ishqalanishga 
chidamli, chirimaydi. Yaxshi yopishadi. Qumq usulda zichlangan 
ksilolit plitkalar 
Rs.=
85 MPa gacha, p = l ,0—1,5 g/sm3, 
W=
2,1%,
7.17-rasm.
¥ o g ‘ochga o‘xshatib pardozlash turlari:
a-grunt fonidagi qoplama; b-parda qoplama.
1
— 
lok qatlami; 2-rasm; 3 — bo ‘yoq (xomaki) foni; 4