Asarida kiyim-kechak nomlarining berilishi



Download 61,1 Kb.
bet3/7
Sana11.06.2022
Hajmi61,1 Kb.
#656307
1   2   3   4   5   6   7
Bog'liq
lUTFULLO

Kiyim-kechak qismlari har qaysi tur kiyimda bir necha xil bo‘lib, kasb ustalari ularni nomlash uchun umumxalq tilidagi so‘zlardan foydalaniladilar. Lug‘atda esa ular quyidagi nomlar bilan ifodalangan:

  1. Bog’ich turlari:

Bo’ruk - xaltaning og‘zini bog‘laydigan bog‘ich yoki ishtonbog‘ (I, 366); bog’maq - ko‘ylak bog‘ichi (I, 433); ilarsok - ishtonbog‘, to‘rvaning bog‘i va, umuman, narsalarni yig‘ib bog‘lash uchun maxsus ipdan qilingan bog‘ich (I, 406); bog’ ol to „rgak chekdi - u bo‘xchaning bog‘ini bog‘ladi (I, 433. II, 29).
Qadimda tugmalar bo‘lmagan davrda libosning old qismini yopish uchun maxsus to‘qilgan bog‘ichdan foydalanishgan. O‘tmishda xalta ko‘ylak, mullacha ko‘ylaklarga yoki o‘yindig‘ining chetlariga ingichka jiyak tutilib, ikki yelka chetida bog‘ichlar bog‘langan. Bu qadimiy turkiy so‘z bo‘lib, yodgorliklar tilida bavuz (S.Ye. Malov, 367), —Muqaddimatul al-adab" da qorin bog’i (брючная повязка), bilak bog’i (ручная повязка), qo’lbog’ (браслет), qilich bog’i (ремень меча) kabi tarzda berilgan. Demak, bog’ich so‘zi o‘tmishda har bir narsani bo‘g‘ish, bog‘lash, tugishga nisbatan ishlatilgan.

  1. Yeng nomlari:

Yeng - yeng, kiyim yengi (III, 373): Yeng yosodi ko'nglakka (Приладил рукава к рубашке) (Поппеб 291)17. Bo‘lsa yonimda bir harifi zarif, tut yengidan dag‘i charog‘ so‘ndur (S. Saroyi, 375)18. Navoiy, Bobur va boshqa mumtoz janr ijodkorlarining asarlarida ham bu so‘z asosiy va ko‘chma ma‘nolarda ko‘p ishlatilgan.

  1. Etak nomlari:

So’zug’ - ko‘ylak etagining ikki tomonidan yoqasigacha bolgan qismi. So’zug’ japib oltirdi - ko‘ylakning ikki tomonini o‘z tarafiga o‘rab, puflab turadi. Bu holat noziklik va ozodalikdan bo‘ladi (I, 355).
Qudurg „aq - choponning bir tomoni, orqa etagi (I, 461).
Etak - etak (I, 98).
Bu so‘z —Devonu lug‘otit turk”19 da to „n etaklandi - to „n etakli bo „ldi (I, 98); etaklik ton - etaklig kiyim (I, 167) kabi birikmalar tarkibida keladi.
Hozirgi zamon turkiy tillarning deyarli barchasida (fonetik talaffuzni hisobga olmaganda) etak so‘zi uchraydi: edak (ozarb.); etek (turkm.); etek (qirg‘.); etek (qozoq); adaq (uryanxay); idek (xakas).
Etak so‘zi ishtirokida o‘zbek tilida ba‘zi so‘z birikmalari yasalgan: qo’sh etak, ilonizi qo،؛؟h etak, etakli kamzul vashu kab.


  1. Download 61,1 Kb.

    Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish