Asalning foydali xususiyatlari

ASALNING FOYDALI XUSUSIYATLARI
Haydarov Ibrohim Jamol o'g'li
Samarqand davlat tibbiyot universiteti akademik litsey talabasi
Ilmiy rahbar: Biologiya fani o’qituvchisi Ochilov Behzod Salimovich
Annotatsiya: Asal asrlar davomida odamlar tomonidan shifobaxsh vosita sifatida ishlatilgan. Undagi aminokislotalar organizmda suyak to’qimasining asosiy komponenti bo’lgan kalsiyni samarali o’zlashtirilishiga yordam beradi. Kalsiy suyaklarning mo’rtlashishini oldini oladi va zo’riqishlarga chidamli qiladi. Asal kashf qilinganidan beri, ming yillar davomida insonlar undan dori mahsuloti sifatida foydalanib keladi. Biz asosan uning shamollashga qarshi samarali shifo berishiga ko’nikib qolganmiz, aslida esa asalning foydali tomonlari juda ko’p.
Kalit so’zlar: Aminokislota, kalsiy, vitaminlar - B₁, B₂, B₆, C, minerallar- Marganes, Temir, Mis, Rux, Kaliy, blefarit, keratit, korneal,
Asal — asalarilar gul nektarini qayta ishlashi natijasida olinadigan shirin mahsulot. Asalning hushbo’yligi, rangi va ta’mi nektar qaysi o’simliklardan to’planganligiga bog’liq. Odatda och rangli asal qimmatroq hisoblanadi. Gul nektari 80% suvdan iborat. Asalarilar tomonidan qayta ishlanganidan keyin undagi suv miqdori 20% gacha kamayadi. Asaldagi suyuqlik uyada hosil bo’ladigan yelvizak natijasida bug’lanib ketadi. Yelvizak o’z navbatida asalarilar takror va takror qanot qoqishi jarayonida shakllanadi. Asal kerakli quyuqlikka yetganda, uyalar mum bilan yopiladi.

Tabiiy asal — tabiatning yo’talga qarshi in’omi. Yo’talish yuqori nafas yo’llarining infeksiyalanishi natijasida yuzaga keladi. Asaldagi moddalar yo’talni keltirib chiqaradigan sabablarni barataraf qiladi va o’pkalarni «tozalaydi». U shuningdek astma va bronxit alomatlarini yengillashtiradi. Buning uchun har kuni oz miqdorda asal tanovul qilish kifoya.

Suyak to’qimalari uchun-unda 20 dan oshiq aminokislotalar bo’lib, kalsiy moddasining organizmga yaxshi so’rilishiga yordam beradi;
Ayni shu aminokislotalar asab tizimining me’yorida ishlashini ta’minlaydi, stress va dipressiyaga qarshi kurashuvchanlikni oshiradi, miya faoliyatini yaxshilab, xotirani mustahkamlaydi;
Asaldagi vitaminlar yurak faoliyatini yaxshilaydi, tomirlarni mustahkamlaydi va undagi xolesterin miqdorini kamaytiradi;
Asaldagi antioksidantlar va bakteriyalarga qarshi kurasha olish xususiyati yo’talni yengillashtiradi, nafas yo’lini yumshatadi, o’pkani tozalaydi, bronxit va astma simptomlarini kamaytiradi;
Asal tishlar va milklar uchun ham juda foydali bo’lib, og’iz bo’shlig’i kasalliklari bilan kurashishda yordam beradi va tish qarashini kamaytiradi;
Oshqozon-ichak sistemasida ham o’rni beqiyos-chunki asal u yerda kaliy moddasini to’plashda yordam beradi, suyuqlik zaxirasini to’ldirib turadi va aynan shu xususiyati oshqozon buzilishi va ich ketishida yordam beradi;
Bundan tashqari, asal oshqozon-ichak sistemasidagi viruslarni o’ldiradi va yallig’lanishni kamaytirishga yordam beradi;
Albatta eng asosiysi, asal immunitetni ko’taradi;
Xulosa: Asal immunitetni kuchaytirib, organizmni mustahkamlaydi, uni infektsiyalarga qarshi samarali kurashishiga ko’maklashadi.


Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati.
1. Bogdanov O. P. O‘zbеkitson hayvonlari (umurtqalilar). Toshkеnt O‘qiituvchi‖, 1983, 1-320 b.
2. Dadayev S.Umurtqalilar zoologiyasi-Toshkent .TDPU-2000 yil.
3. Laxanov. J. L Umurtqalilar zoologiyasi Toshkent-2005 yil .111-136 bet
4. Mavlonov O. Zoologiya. Umumiy o‘rta ta'lim maktablari uchun darslik .
5. Mavlonov O. Zoologiya. Akadеmik litsеy o‘quvchilari uchun o‘quv qo‘llanma. Toshkеnt, " O‘zbеkiston entsiklopеdiyasi", 2010. - 320 b.