Асадуллаев М. М., Асланова С. М. Асаб касалликлари пропедевтикаси

2.3.1. Белнинг компрессион синдромлари.
Умуртқанинг бел қисмида кўпинча L_IV - L_v ва Lv-S₁ орасида чурралар пайдо бўлади. Шунинг учун касалликнинг энг асосий белгиси бел соҳасидаги оғриқ бўлиб, у соннинг орқа қисми бўйлаб оёққа тизза ости чуқурчасига болдирга, оёқ кафтига ва бармоқларга тарқалади.
L₅ илдизча сиқилганда (Y_IV Y₅ диск чурраси) думбанинг юқори қисми, соннинг ташқи соҳаси, болдирнинг олдинги ташқи соҳаси ва оёқ кафтининг юзаси санчиб оғрийди. Худди ўша соҳада увишиш ва санчиқ пайдо бўлади. Оёқ кафтининг I бармоғини ёзувчи мушакларни бўшашиб гипотрофияга учрайди.
S₁ илдизча сиқилганда (L_v - S_v диск чурраси) оғриқ думба соҳасидан сон, болдир орқа ташқи қисми ва оёқ кафтининг ташқи қисмига (товон ва жимжилоқ) тарқалади. Болдирнинг орқа томонидаги ва оёқ кафтининг V бармоғи мушаклари бўшашади ва гипотрофияга учрайди, ахилл рефлекси сусаяди ёки йўқолади.
L_{5 -} S₁ илдизчалари айни бир вақтда зарарланганда, кўпинча оғриққа қарши сколиоз, компенсатор аналгик ҳолат ривожланади. Умуртқанинг бел соҳасидаги паравертебрал нуқталар ва умуртқаларнинг бўртиғини пайпаслаганда оғрийди. Йўталганда оғриқнинг кучайиши ўзига хос йўтал турткиси симптоми дейилади. Клиникада мушак – тоник - рефлектор бузилишларни Ласег, Нери деб аталадиган симптомлар ўтказиш билан аниқланади.
Ласег симптомида бемор чалқанча ётганда врач уни текис турган оёғини товонидан ушлаб кўтаради, оғриқ пайдо бўлган бурчак аниқланади (биринчи босқич), кейин оёқни тизза бўғимида букиб, сон - чаноқ бўғимида ҳаракат давом эттирилади. Бунда оғриқ йўқолади ёки деярли сезилмайди (иккинчи босқич).
Нери симптоми - оёғини узатиб чалқанча ётган беморнинг бошини оҳиста кўкракка эгганда бел соҳасида оғриқ пайдо бўлади.
Ўтказиш симптоми - бемор чалқанча ётган ҳолда белининг оғриши сабабли оёғини тизза ва сон-чаноқ бўғимидан букмасдан ёта олмайди.
2.3.2. Бел рефлектор синдромлари
Люмбаго
Одам ҳаддан ташқари жисмоний зўриққанда белида бирданига оғриқ пайдо бўлади. Бел соҳасида мушак кўпинча асимметрик таранглашиши, кузатилади. Бел соҳаси қотиб қолади, ҳаракатлар салгина жисмоний зўриқишда пайдо бўладиган кучли оғриқ сабабли жуда чекланиб қолади, анальгетиклар мушак релаксантлари (сирдалуд, баклофен), қуруқ иссиқ буюрилганда, бир неча кунда бемор соғаяди.
Люмбалгия узоқроқ кечишини ҳисобга олмаганда клиникаси бўйича люмбагодан деярли фарқ қилмайди.