Asadov Mironshohning "Operatsion tizimlar"

Talablarni boshqarish vositalari, vazifasi tuziladigan tizimni turlijinsli talablarini kompleks qo’llab-quvvatlashni ta’minlashdan iborat. Bu vositalarga misol tariqasida RequisitePro (Rational Software), DOORS – dinamik obyektga-yo’naltirilgan talablarni boshqarish tizimi (Quality Systems and Software Inc.)ni keltirish mumkin.

Konfigurasiyalarni boshqarish vositalari: PVCS (Merant), ClearCase (Rational Software) dasturiy ta’minotlari.

Hujjatlashtirish vositalari. Ularni orasida ommalashgani SoDa (Rational Software) vositasi hisoblanadi.

Testlash vositalari: Rational Suite TestStudio (Rational Software). 2.7.Loyihalarni boshqarish vositalari - Open Plan Professional (Welcom Software),

Microsoft Project va boshqalar.
2.8. Reversli injinering vositalari. Ular mavjud dasturiy ta’minot tizimini boshqa muhitga ko’chirishga mo’ljallangan. Ular ma’lumotlar bazasini dasturiy kodlari va sxemalarini tahlil qiladi va ular asosida turli xil modellar va ixtisoslashtirishlarni shakllantirishlarni ta’minlaydi.
Bu vositalar CASE - vositalar, va yana Oracle Designer, Power Designer, ERwin, Rational Rose dasturlar tarkibiga kiradi.

Kategoriyalari bo’yicha sinflanishi bajariladigan funksiyalarni integrallashish darajasini aniqlaydi va o’zida quyidagilarni mujassamlashtiradi:

• 
  alohida lokal vositalar, ular bilan uncha katta bo’lmagan avtonom masalalar yechiladi;
  
• 
  qisman integrallashgan vositalar, dasturiy vositalarni barcha hayotiy siklini qo’llab- quvvatlovchi vositalar.
  

CASE-texnologiyalar vositalari foydalanilishiga bog’liq bo’lgan holda: amalga oshirish tizimiga o’rnatilgan – loyihalashning barcha yechimlari tanlangan ma’lumotlar bazasini boshqarish tizimiga bog’langan bo’ladi; amalga oshirish tizimiga bog’liq bo’lmagan ikkita guruhga ajratiladi.
Tizimli dasturiy ta’minotga foydalanuvchilarga amaliy dasturlarni ishga tushirish va ularda ishlash imkoniyatini beradigan: kiritish-chiqarishning bazaviy tizimi (BIOS – Base Input-Outhut System), operatsion tizim (OT)ning yadrosi, tizimli ma’murlashtirish utilitalari, qobiqlar va boshqa dasturiy ta’minotlar kiradi.
Shunday qilib foydalanuvchilar amaliy dasturlarini kompyuterning apparat vositalari bilan o’zaroaloqasini ta’minlovchi barcha dasturlar qatlamini tizimli ta’minotga mansub bo’ladi deb qarash mumki