Asabank atb faoliyatining tashkiliy va iqtisodiy tasnifi

5.«ASAKABANK» ATB ningtovar(xizmat) va narx, sotish va kommunikatsiya siyosati
Tovar – bu xaridor fikrini jalb etish, xarid qilish, foydalanish maqsadida bozorga sotish uchun chiqarilgan iste`molni, ehtiyojni yoki talabni qondiruvchi barcha buyum va xizmatlardir.
Ehtiyoj – insonning nimanidir yetishmasligini his qilish tuyg`usi. Ehtiyoj fiziologik (oziq-ovqat, kiyim-kechak, salomatlik, uy-joyga), xavfsizlikka, munosabat hurmat va o`zini ko`rsatishga nisbatan bo`lishi mumkin.
Talab ham ehtiyoji kabi, lekin shaxsning madaniyati va o`ziga xos xususiyatlari bilan belgilangan. Talab-ehtiyojning pul bilan qondirilgan qismi. Masalan, oziq-ovqatga ehtiyoj sabzavotlar, go`sht mahsulotlari, mevalar, baliq, sut kabilarga talabda ko`rinishi mumkin. Talab (zarurat) o`zida insonning o`z ehtiyojlarini qondirish, ma`lum iste`molchi muammolarini hal qilishdagi aniq individual xususiyatlarini ko`rsatadi. Talab va ehtiyojlar tarixiy, milliy, georafik, ijtimoiy, yoshga oid va boshqa omillar ta`sirida shakllanadi va rivojlanadi, bilim esa ularning strukturasini tushunishga imkon beradi.
Ehtiyoj – to`lov qobiliyatiga ega zarurat. Bu bozorni tashkil etuvchi eng zarur elementlardan biri. U doimiy o`rganish va marketing tomonidan ta`sir etish obyekti hisoblanadi. Murakkablik shundan iboratki, xaridorlarning ehtiyoji ba`zan turli xil yo`nalishlarda ta`sir etuvchi ko`plab omillar ta`siri ostida shakllanadi. Ehtiyojning quyidagi asosiy omillari ajratiladi:

• 
  iqtisodiy (daromadlar, narx, inqirozlar, bandlik, ishsizlik, jamg`armalar miqdori, pensiya va ijtimoiy ta`minotlar darajalari);
  
• 
  ishlab chiqarish (ishlab chiqarish hajmi, assortiment (turi), sifati, tovarning qiymatiga ko`ra ahamiyati, uning ITTga mos kelishi);
  
• 
  demografik (aholining soni va jinsi, yoshiga ko`ra strukturasini, oilalarning kattaligi, tarkibi va hayot sikli, uy-joy bilan ta`minlanganlik v.b.);
  
• 
  ijtimoiy (jamiyatning ijtimoiy strukturasi, ijtimoiy holati, ta`lim darajasi, mashhulot turlari, hayot tarzi, milliy an`analar, axloqiy va ijtimoiy qimmatliklar, diniy e`tiqodi, iste`molchilik madaniyati);
  
• 
  psixologik (shaxs tipi, iste`molchilik psixologiyasi, urf (moda)ga munosabati);
  
• 
  bozor (bozorning tovar bilan to`laligi, tovarlarning o`zaro almashinishi, marketing tadbirlarining samaradorligi: narxlar, tovarlarning harakati va savdo, savdoni rag`batlantirish, xizmat ko`rsatish sifati, reklamalar);
  
• 
  tabiat – iqlimiy (yil fasllari, iqlim, regionning geografik o`ziga xos xususiyatlari).
  

Ko`p omilli yondashuv talabni boshqarish (tartibga solish) ni yengillashtiradi, chunki uni talab (ehtiyoj) ni quyidagi qator belgilari asosida ajratib, tasniflash imkonini beradi:

• 
  bozorning holatiga ko`ra – salbiy, yashirin, haddan tashqari,
  

irratsional;

• 
  tovarning hayotiylik davri bosqichlari bo`yicha.
  

Bu tasniflar har bir talab uchun bozorda muomalaning alohida marketing strategiyasini ishlab chiqish zarurligini anglashga imkon beradi.
Inson talab va ehtiyojlari tizimi xossalarining tahlili sotuvchiga xaridorni xarid qilishga undovchi sabab (motiv)larni tushunib va bozorda uni xarid qobiliyatini mohirona samarali boshqarishga imkon beradi.
Motiv – isnonni ma`lum harakatlarni bajarishga undovchi sabab. Xaridorlarning xarid qobiliyati uning hamma talab ehtiyojlarini motivatsiyalamaydi, faqat qanoatlantirilmagan ehtiyojlarnigina motivatsiyalaydi (bildiradi), chunki unda fiziologik yoki psixiologik tanglik (zo`riqish, keskinlik)ni keltirib chiqaradi va u bu holatni tovar xarid qilish, olib tashlash va uni o`z xaridi bilan qanoatlantirishga urinadi. Bozor xodimi marketing tadqiqotlari jarayonida bu motivlarni o`rganishi zarur, chunki u tovar, narx, savdo (o`tkazish) va kommunikatsiya kabi marketing vositalari bilan xaridorga maqsadli ta`sir o`tkazishda qo`l keladi.
Iste`molchilarning ehtiyojlari bo`yicha motivlarni amerikalik marketolog Allen birlamchi va ikkilamchiga ajratgan.
Birlamchi motivlar – ochlik, tashnalik, qulaylik, shinam, kasalliklar, xavflar, yaqinlarining tinchlik – xotirjamligi, atrofdagilar tomonidan ma`qullanishi boshqa odamlardan ustunlik.
Ikkilamchi motivlar – go`zallikka, ozodalikka, foydaga, hisobkitoblilik va tejamkorlikka intilish, hayotga ishonch va o`z salomatligini saqlashga ma`lumotlar bilan ta`minlanganlik, ma`lumotlilikka, karyeraga, ishchanligini, qiziqishlarini oshirishga intilish, tovarlardagi sifatga va ularning universalligiga, ishonchliligiga intilish.
Narx – bu raqobat, resurslarni qayta taqsimlash, kapital harakatining vositasidir. Narx – tovar, buyum va xizmatlar qiymatining puldagi ifodasi. Narx bu tovar nafliligi tan olinganda uning qiymatining pulda ifodalanishi, qiymatning bozorda namoyon bo`lish shakli. Qiymat – bu xaridorning mahsulotdan ko`rgan foydasi, foydalanish darajasi. Xaridorning mahsulotni xarid qilishi uning xohishi, didi va to`lov qobiliyatiga bog`liq, bundan tashqari agar xaridorga bitta birlik mahsulot kerak bo`lsa, unda bitta turdagi to`lash qobiliyati bo`ladi. Agarda unga bir nechta mahsulot kerak bo`lsa, unda har bir mahsulot uchun boshqa to`lash qobiliyati bo`ladi. Chunki mahsulotning keyingi donasi kamroq qadrli bo`ladi. Bu haqiqat bizni agregatlashgan bozor talab chizig`iga olib keladi. Mahsulotning narxiga xaridor uni olishga tayyorligi va mahsulotning nafligi ta`sir ko`rsatadi. Agar xaridorda alternativ mahsulotni tanlash imkoniyati bo`lsa, unda xaridor tomonidan mahsulotni sotib olish yoki olmaslik qaroriga nisbiy narx ta`sir qiladi. Bu vaziyatda xaridor o`zi uchun eng ma`qul va ko`proq foydali bo`lgan mahsulotni sotib oladi. Narx – “marketing-miks” kompleksining vositalaridan biri hisoblanadi. U hech qachon marketing — miksning boshqa vositalaridan ayrilgan holda ko`rilmasligi kerak. Korxona biron bir “narx muammosini” tahlil qilganda ko`p hollarda uning sababi narx emas, balki narx bilan bog`liq bo`lmagan raqobat ko`rsatkichlarining zaifligi hisoblanadi. Bozor xo`jaligi faqatgina erkin raqobatli narxlar sharoitida samarali faoliyat yuritishi mumkin. Bunday narxlar raqobatli tanlov, talab va taklif nisbati, bozor muvozanatining tiklanishini hisobga olgan holda sotuvchi va xaridor o`rtasidagi savdo va oldi-sotdi shartnomasi natijasida hosil bo`ladi. Narx-navo, ya`ni baho bozorning unsurlari ichida eng murakkab elementidir. U har doim o`zgarib turadigan,
Narx va narx belgilash siyosati marketingning bosh tarkibiy qismlaridan biridir. Oxirgi yillarda narx bo`yicha olib borilgan keng ko`lamli ishlar natijasida mikroiqtisodiyot va marketing orasidagi masofa kamaymoqda. Mahsulotning narxi va nafliligi o`rtasidagi nisbat har bir iqtisodiy kelishuvning asosidir. Narx marketing va firma faoliyatining boshqa o`zgaruvchilari bilan uzviy aloqada bo`ladi. U tovarning hayotiylik sikli davomida o`zgarib turadi. Marketingda baho siyosatining mohiyati, bozorda aniq ulushga erishish, ko`zda tutilgan foydani olish va boshqa strategik va tezkor masalalarni yechish uchun firma tovarlariga narx belgilash va narxlarni o`zgartirib turishdan iborat. Bozor narxlarining asosiy xususiyati - ularning doimo o`zgarib turish qobiliyatidir. Bu tabiiydir, chunki narxlar talab va taklifni o`zaro bog`lovchi vositadir. Bizga ma`lumki, ularning har ikkalasi ham harakatchandir. Shuning uchun marketing strategiyasida shunchalik harakatchan narxlar siyosatidan foydalaniladi. Bu siyosat tovarning bozordagi harakatini tovar hayotiylik davrining turli bosqichlarini tartibga solish va boshqarishni, bozorga yangi iste`mol tovarlari va ishlab chiqarish vositalarini kiritishni, eskirgan modellarni bozordan siqib chiqarishni ta`minlaydi. Narxlar hech qachon sababsiz o`zgarmaydi. Masalan, biror kamchiligi bo`lgan va ma`naviy eskirgan tovarlar pasaytirilgan baholarda, hattoki, tushirilgan baholar, deb ataluvchi narxlarda sotiladi. Yuqori narxlar esa yuqori sifatli, yangi iste`mol qobiliyatiga ega bo`lgan tovarlarga o`rnatiladi. Rivojlangan iqtisodiyotga ega bo`lgan mamlakatlarda marketingdagi narxni tashkil qilish muammolarini faqatgina asosiy strategik yondashishlarigina ishlab chiqilishi bejiz emas, chunki narxlarning o`zi faqat bozor subyektlari: sanoat va savdo firmalari, korxonalari tomonidan o`rnatiladi va davlat tomonidan tartibga solinadi. Tovarning raqobatbardoshligi va bozordagi o`rni narx darajasiga bog`liq. Buning natijasi sotiladigan tovarlar massasida korxona ulushining oshishidir. Narx – mahsulot sifatining indikatori sifatida.
Narxlar faqat iste`moldagina emas, balki ishlab chiqarishdagi o`zgarishlardan ham darak beradi. Masalan, yong`in chiqishi natijasida ko`p zavodlar to`xtab qoldi, deylik u holda ishlab chiqarish kamayib ketadi. Ushbu hol ularning narxini oshishiga olib keladi, bu o`z navbatida poyafzal fabrikalari egalari uchun poyafzallarni ilgarigi miqdorda tayyorlashni befoyda qilib qo`yishi mumkin. Talab ilgaridek qolganda poyafzal ishlab chiqarishni qisqartirish va sotuvchilar uchun ularga balandroq chakana narxlar belgilash imkonini yaratadi. Tovarning oshgan narxi uni iste`mol qilishni qisqartirishdan darak beradi. Charm ishlab chiqarishni qisqartirish haqidagi xabar shu tariqa poyafzal iste`molchisiga yetib boradi. Ammo uning uchun poyafzal narxi nima sababdan oshganligi muhim emas. U sabablaridan qat`iy nazar tovar narxi oshganligiga bir xilda qaraydi. Narxlarning boshqa muhim vazifasi - ishlab chiqaruvchilar va iste`molchini rag`batlantirishdir. Narxlarning o`zgarishi ishlab chiqaruvchilarni ham, iste`molchini ham chorasini ko`rishga, ayni vaqtda bunday chora imkoniyat yaratishga undaydi. Bizning misolimizda poyafzalga talabning ortishi ularni ishlab chiqarishni ko`paytirishga rag`batlantiradi. Lekin bu xomashyo materiallarini, xullas, ishlab chiqarishni kengaytirish uchun zarur hamma narsalarni xarid qilish, ko`paytirishni talab etadi.
Har bir korxona eng katta foyda olishga intiladi. Ishlab chiqarish hajmini oshirish, uni bo`sh bozorlarga olib chiqish omillaridan tashqari, xodimlarni boshqarishga katta e`tibor berish kerak. Yuqorida aytib o`tilganidek, ilmiy-texnik inqilobning zamonaviy bosqichi insonning ishlab chiqarishdagi rolini tubdan o`zgartirishga, uni hal qiluvchi omilga aylantirishga olib keldi.
Subordinatsiyani muvaffaqiyatli boshqarish uchun, hech bo`lmaganda, ularning xatti-harakatlarining asosiy sabablarini va ularga ta`sir qilish usullarini (kerakli rivojlanish, istalmagan zaiflashuv) va bunday harakatlarning mumkin bo`lgan natijalarini bilish kerak.
Ikkinchi bobda biz ushbu korxonada kadrlar boshqaruvining asosiy muammolarini aniqladik.
Shu munosabat bilan kadrlar tayyorlashni rejalashtirish ham muhim ahamiyat kasb etadi.
Bunday sharoitda korxonaning kadrlar bilan ta`minlanishi, ularning malakasi darajasi iqtisodiy taraqqiyotning yutuqlarini sezilarli darajada belgilaydi. Shu sababli, xodimlar bilan ishlashda buxgalteriya hisobi va hujjatlashdan ehtiyotkorlik bilan tanlash, joylashtirish va tarbiyalashga o`tish rejalashtirilgan. Binobarin, kadrlar malakasini oshirish, tayyorlash va qayta tayyorlash bo`yicha tadbirlar muhim voqealardan biri hisoblanadi. Ishlab chiqarishda yangi liniyalar, avtomatlar, mexanizmlarning paydo bo`lishi ishchi kadrlarning malakasini oshirish, ularni ish vaqti doirasida yakka tartibda va kurs bo`yicha o`qitish yo`li bilan bevosita ishlab chiqarishda o`qitish, keyinchalik malaka komissiyasining xulosasi asosida malaka berishni o`z ichiga oladi. Bularning barchasi asosiy etakchi kasb egalari uchun zaxiraga ega bo`lish uchun zarurdir. Korxonaning ushbu yo`nalishdagi faoliyati korxona mutaxassislari ega bo`lgan salohiyat korxona manfaatlari yo`lida yanada to`liq va samarali foydalanilishini ta`minlash maqsadida ishlab chiqiladi.
Xodimlar bilan ishlashda keyingi muhim nuqta-kadrlar zaxirasini yaratish va u bilan ishlash, ya`ni korxonaning kadrlarga bo`lgan ehtiyojini joriy va istiqbolli rejalashtirish, xodimlarning kasbiy, ta`lim, yosh tarkibini muntazam tahlil qilish, xodimlarning kasbiy, ishchanlik fazilatlarini individual o`rganish, shuningdek, tarkibiy bo`linmalar va o`rta bo`g`in xodimlarining rahbarlarini boshqaruvning ilg`or shakllariga o`qitishni tashkil etish.
Shu munosabat bilan barcha bo`linmalarning rahbarlari malaka oshirish kurslariga o`qishga yuboriladi, mutaxassislarni kasbiy mahorat talablariga muvofiqligini tasdiqlashi kerak bo`lgan attestatsiyadan o`tadi, chunki har bir mutaxassis nafaqat ishchi kuchi tashuvchisi, balki, birinchi navbatda, korxona manfaatlarida samarali foydalanilishi lozim bo`lgan salohiyatga ega shaxsdir.
Bundan tashqari, ishlab chiqarishni kengaytirish bilan birga, asosiy ishlab chiqarish bilan shug`ullanadigan ishchilarga, shuningdek, savdo bo`limi xodimlariga korxonada ish haqi shaklida moddiy rag`batlantirishni yaxshilash kerak, uning miqdori hozircha etarli emas.
Menimcha, savdo bo`limi, xususan, savdo vakillarining ishini muvofiqlashtirish va yaxshilash kerak va ular 9-dan oldin yuklarni jo`natuvchilar ishini bajarmasliklari uchun javobgarlikning aniq jabhasini aniqlab olishlari kerak, chunki ular yo`q.
Shuni yodda tutish kerakki, ish haqi, agar ishchi odatda pulga qiziqsa, ish haqi daromadni sezilarli darajada oshiradi va "issiq iz bilan"to`lanadi. Shu bilan birga, ishchi qancha pul topish mumkinligini va aslida qancha pul topganini bilishi kerak. Shuning uchun moddiy va nomoddiy rag`batlarni birlashtirish kerak.
Odamlar, agar ular jamoani qo`llab-quvvatlasalar, vazifa haqida aniq tasavvurga ega bo`lsalar, ijodiy qobiliyatlarni talab qiladigan qiziqish va moyilliklarga mos keladigan mazmunli, ijtimoiy ahamiyatga ega ishlarni olish imkoniga ega bo`ladilar. Korxonada ishchilar o`z ishlarini o`z-o`zini takomillashtirish manbai, ularning kasbiy va rasmiy o`sishining asosi bo`lgan ongli faoliyat sifatida qabul qilishlari uchun bunday sharoitlar yaratilishi kerak. Kasb-hunarga mos keladigan xodimlarning o`z vaqtida harakatlanishini amalga oshirish, psixologik iqlimni yomonlashtiradigan xodimlarning jamoalaridan, xodimlarning shaxsiy psixologik maslahatlarini olib tashlash. Ularni korxona ishlarida ishtirok etishga jalb qilish va bir qator ijtimoiy muammolarni, jumladan, attestatsiya komissiyalari, nizolarni hal qilish guruhlari, turli kengashlarni hal qilishda ovoz berish huquqini berish. Ayniqsa, taniqli xodimlarga qo`shimcha ta`tillar berish. Ishchilar o`rtasida vaziyat, ma`muriy va psixologik to`siqlarni bartaraf etish.
Ishchilar o`z ishlarining ijobiy va salbiy natijalari haqida muntazam ravishda bilib olishlari kerak, shuning uchun ko`rsatkichlarni yaxshilashga e`tibor berishadi. Odamlar o`z ishlaridan to`liq qoniqishlarini ta`minlash uchun qulay ish sharoitlarini yaratish kerak: binolarning ish joylarida havo tozaligi va normal ob-havo sharoitlarini ta`minlash, shamollatish, havoni tozalash, isitish, yorug`lik, shovqinlarni kamaytirish va boshqalar. Bu esa mehnatkashlarning salomatligini asrash va bir vaqtning o`zida noqulay mehnat sharoitlarida ishlash uchun imtiyozlar va kompensatsiyalar to`lash xarajatlarini kamaytirishga, mehnat sharoitlari bilan bog`liq sabablarga ko`ra kadrlar aylanmasi bilan bog`liq holda ishlab chiqarish xodimlarini qayta tayyorlashga olib keladi. Bundan tashqari, ishlab chiqarish natijalariga – hosildorlik va mehnat sifatiga ta`sir qiladi.
Rahbar xodimlarning huquqlarini buzmasligi va ularning harakatlarini cheklashi kerak emas, bu erda ishlash uchun kelganligini va har bir narsada rahbarga bo`ysunishi kerakligini ko`rsatib, uning topshiriqlarini, topshiriqlarini qat`iy bajarishi kerak. Bunday talablar ularni rahbarga salbiy munosabatda bo`lishga majbur qiladi.
Ishchilar tomonidan amalga oshiriladigan, lekin ish ta`riflarida va normativ hujjatlarda qayd etilmagan ko`plab mehnat vazifalari umuman rag`batlantirilmaydi, shuning uchun ishlab chiqarish ishlarining to`liq hajmini qamrab olmaydi. Shuning uchun, korxonada vaqtinchalik ishlaydigan xodimlarning vazifalarini bajarish uchun moddiy rag`batlantirishni ta`minlash kerak, chunki alohida, ko`pincha mehnat talab qiladigan topshiriqlar. Oddiy ishchilar odatdagidek ovqatlanish imkoniyatiga ega emaslar, chunki ovqat xonasida juda yuqori narxlar bor. Qoniqishni oshirish uchun oziq-ovqat imtiyozlarini berish kerak.
Motivatsiyani to`g`ri darajada ta`minlash uchun turli xil ogohlantirishlarni qo`llash kerak, chunki ular bir xil zerikishadi. Ishchilar ruxsat etilgan chegaralar ichida o`z xohishiga ko`ra qo`shimcha mukofotlar to`plamini tanlashlari mumkin bo`lgan "kafeterya tamoyili" bo`yicha kompensatsiyadan foydalaning.
"ASAKABANK" ATBda reklama tadqiqotlar tashkil marketing boshqaruvini amalga oshiradi. Ushbu tarkibiy bo`linma so`rovlar, so`rovnomalar, test sinovlari, intervyular va boshqalarni amalga oshiradi.
O`zbekiston un qandolat ixtisoslashtirilgan qandolat korxonalari, non ishlab chiqarish korxonalari, xususiy ishlab chiqaruvchilar, shuningdek, ko`p tarmoqli oziq-ovqat tashkilotlari ishlab chiqarish.
O`zbekiston qandolat sanoati 20 korxonalari tomonidan taqdim etiladi: davlat konserni, shuningdek korxonalar va kommunal mulk do`konlari va xususiy va xorijiy egalari kiritilgan 8 korxonalar. Tashvish kompaniyalari ulushi qandolat mahsulotlari umumiy ishlab chiqarish taxminan 70% tashkil etadi.
Qandolat kompaniyalari eng-xususiy mulk shakli, lekin ularning faoliyati davlat qo`mitasi tomonidan tartibga solinadi. Kontsern rejalashtirilgan ko`rsatkichlarni (ishlab chiqarish, eksport hajmining o`sish sur`atlarini) belgilaydi, shuningdek ularning bajarilishini nazorat qiladi.
Mahsulotlar va etkazib beruvchilarning lentasini yanada aniqroq qurish uchun Ishlab chiqarilgan mahsulotlar hozirda yaxshi tanilgan, shuning uchun kompaniya xaridorlarni xabardor qilishga hojat yo`q. Zavod butunlay nasihat va o`xshash reklama borish kerak. Nasihatgo`y reklama mahsulot uchun xarid qilish afzalligini shakllantirish uchun mo`ljallangan. U potentsial xaridorlarni mahsulotga bo`lgan munosabatni, uni sinab ko`rish va sotib olishning maqsadga muvofiqligini o`zgartirish zarurligiga ishontirishi kerak. Eslatib o`tamiz, reklama potentsial xaridorlarni mahsulot foydali, foydali va sotib olish mumkin bo`lgan joyni ko`rsatishi haqida xabardor qilishi kerak.
Reklama vositasini va uning chiqish vaqtini tanlash uchun auditoriyani qamrab olish, nisbatan tarif, selektivlik indeksini aniqlash kerak. Televidenie va radio reklama joylashtirishning eng samarali kanallari (jamoatchilik fikri bo`yicha) bo`lganligi sababli, ushbu reklama vositalariga asosiy pulni investitsiya qilish va shu asosda reklama kampaniyasining byudjetini ishlab chiqish oqilona bo`ladi.
Kompaniya Internet tarmog`i orqali mahsulotlarni sotish imkoniyatlarini kam baholaydi. Internet boshqa marketing kanallariga qo`shimcha ravishda ikkinchi darajali narsa bo`lishni to`xtatdi. Ko`pincha iste`molchilar va sotuvchilarning o`zaro ta`siri bilan u asosiy rolni bajaradi.
Internet eng oson va tez sotuvchi va xaridor bog`langan bo`lishi mumkin, deb qabul qilish mumkin emas. Qulay navigatsiya, narxlari ro`yxatlari, aloqa ma`lumotlari bilan to`ldirilgan sayt har qanday ishlab chiqaruvchiga eng yaxshi reklama hisoblanadi.
Bugungi kunda Internetda muvaffaqiyatli sotish uchun veb-sayt yaratish etarli emas. Unga maqsadli tashrif buyuruvchilarni jalb qilish muhim - mahsulotga qiziqqan va uni sotib olishga tayyor odamlar. Buning uchun isitish uskunalarini reklama qilishni bilishingiz kerak. Agar saytda tovar - tegishli sifat va to`liq hajmda dolzarb ma`lumotlar taqdim etilsa, ishlab chiqarilayotgan mahsulotlarni reklama qilish iste`mol talabini va natijada sotishni oshirishga yordam beradi.
Katalogning har bir pozitsiyasiga noyob tavsif va yuqori sifatli fotosuratlar kiritilishi juda muhim, chunki saytga tashrif buyuruvchilar uskunaning barcha xususiyatlarini "jonli" baholash imkoniyatiga ega emaslar. Shuning uchun, uning xususiyatlari qanchalik jozibador bo`lsa, tanlov yanada muvaffaqiyatli bo`ladi.
Saytni yuqori lavozimlarga surish uchun aniq harakat tartibi talab qilinadi:
Semantik yadroni tuzish, ya`ni. sayt targ`ib qilinadi so`rovlar ro`yxati.
Saytning ichki qidiruvi optimallashtirish, maqsadli tashrif buyuruvchilarni jalb qilishga qaratilgan.
Optimallash ishlari saytni targ`ib qilishda muvaffaqiyatga eng katta ta`sir ko`rsatadi, chunki ular resurs strukturasining mantig`ini, navigatsiya qulayligini va potentsial mijozlarning talablarini axborot bilan to`ldirishni ta`minlaydi.
Saytni samarali targ`ib qilish uchun "ASAKABANK" XATB marketing bo`limi xodimlari axborot texnologiyalari xizmati muhandisi bilan birgalikda zarur:
- maqsadli so`rovlarga muvofiq katalog sahifalarini optimallashtirish;
- qidiruv tizimlarining talablariga javob beradigan noyob kontent yaratish;
- sayt tuzilishini tuzatish;
- qidiruv va navigatsiya tizimini takomillashtirish.
"ASAKABANK" ATB to`g`ridan-to`g`ri maqsadli auditoriyaga yo`naltirilgan saytni targ`ib qilish kerak. Bu modul va funktsional elementlarning asosiy to`plamiga ega bo`lgan standart resurs va o`z boshqaruv tizimi va individual modullarga ega sayt bo`lishi mumkin.
Bundan tashqari, "ASAKABANK" ATB saytiga asoslangan reklama kampaniyasi va reklama strategiyasini ishlab chiqish kerak:
- texnik va marketing auditi;
- mavjudligini tahlil qilish;
- uning samaradorligini baholash.
Shunday qilib, "ASAKABANK" ATB chindan ham ishlaydigan saytni oladi.
Saytni targ`ib qilish uchun kontekstli reklamadan foydalanish tavsiya etiladi.
Kontekst reklama-bu onlayn reklama sayt turlaridan biri hisoblanadi. Kontekstli reklama printsipi reklama materialining mazmuniga va ushbu materialning efirga uzatiladigan sahifasiga mos keladi.
Savdo hajmini oshirish va tovar xabardorligini oshirish uchun "ASAKABANK" ATBning marketing bo`limi saytni qidirishni optimallashtirishni amalga oshirishi kerak.
Qidiruv mexanizmi optimallashtirish sayt muayyan so`rovlar uchun qidiruv motorlar tomonidan natijalar berish natijalari sayt mavqeini oshirish uchun zarur bo`lgan faoliyat hisoblanadi.
Qidiruv motorlari uning ahamiyatini hisoblashda (kiritilgan so`rovga muvofiqlik darajasi):
- kalit so`zlarning zichligi (zamonaviy qidiruv tizimlarining murakkab algoritmlari kalit so`z tez-tez uchrab turadigan qidiruv spamini yo`qotish uchun matnni semantik tahlil qilish imkonini beradi).
- ushbu saytga havola qilingan veb-resurslarning soni va ishonchliligiga qarab, sayt (IC) kotirovkasi indeksi; ko`plab qidiruv tizimlari o`zaro aloqalarni (bir-biriga) hisobga olmaydilar. Ko`pincha, havolalarni optimallashtirilgan sayt - tematik indeks (tic) bilan bir xil mavzudagi saytlardan olish ham muhimdir .
Tashqi qidiruv tizimini optimallashtirish usullari:
- Mustaqil kataloglarda ro`yxatdan o`tish. Bu qo`lda yoki maxsus resurslar yordamida amalga oshirilishi mumkin;
- Yandex kabi qidiruv tizimlarining kataloglarida ro`yxatdan o`tish.mahsulotlar va etkazib beruvchilarning lentasini yanada aniqroq qurish uchun Mail.ru. Yahoo katalogi va boshqalar;
- Aloqa almashinuvi. To`g`ridan - to`g`ri, halqa, bir tomonlama (aloqalarni sotib olish);
- Maqolalar joylashtirish;
- Ijtimoiy tarmoqlar;
- Matbuot relizlari;
- Bloglarni yaratish va boshqarish.
Veb-saytlarni optimallashtirish bo`yicha ish olib boradigan shaxsga optimizator deyiladi.
Optimizatorlarning ishini osonlashtiradigan va sayt egalariga ularni o`zingiz targ`ib qilish imkoniyatini beruvchi turli SEO xizmatlari mavjud.
Sayt reytingini pasaytiradigan omillar quyidagilardir:
- noyob kontent (maqolalar, yangiliklar va boshqalar);
- qidiruv motorlar spam sifatida ko`rish texnologiyasi;
- ortiqcha tashqi aloqalar soni;
- ramkalar;
- xulq-atvor omillarini aldash;
Shunday qilib, internetda marketing "ASAKABANK" ATB bo`limi faol ish, kompaniya mahsulotlarini sotish bozorini oshirish tovar xabardorligini oshirish, mahsulot targ`ib qilish va korxona raqobatbardoshligini oshirish uchun istiqbolli yo`l bo`ladi.
Mahsulotlar va etkazib beruvchilarning lentasini yanada aniqroq qurish uchun Uning faoliyati umuman korxonaning rivojlanish maqsadlari va strategiyalariga bog`liq. Bu darajada tashqi aloqalarning aksariyati amalga oshirilmoqda. Direktor korxonaning barcha ishlarini tashkil qiladi va uning holati va faoliyati uchun davlat va mehnat jamoasi oldida to`liq javobgar bo`ladi. Direktor korxonani barcha muassasa va tashkilotlarda taqdim etadi, korxonaning mol-mulkini tasarruf etadi, shartnomalar tuzadi, korxona bo`yicha buyruqlar chiqaradi, mehnat qonunchiligiga muvofiq xodimlarni qabul qiladi va ishdan bo`shatadi, rag`batlantirish choralarini qo`llaydi va korxona xodimlariga undiriladi.
Funktsional birliklar rahbarlari (moliya, xodimlar, ishlab chiqarish) to`g`ridan-to`g`ri ishlab chiqarish birliklariga buyurtma bermaydi, garchi ularning ishlab chiqarish faoliyatini amalga oshirishga ta`siri shubhasizdir. Ular funktsional xususiyatlardan kelib chiqadigan muammolarni hal qilishadi. Bular bosh muhandis, kadrlar bo`yicha bosh direktor o`rinbosari, iqtisodiy masalalar bo`yicha bosh direktor o`rinbosari, bosh texnolog (ishlab chiqarish laboratoriyasi boshlig`i), bosh direktorning birinchi o`rinbosari.
Dasturni amalga oshirish, texnologik va moddiy-texnika ta`minoti, quyi ishlab chiqarish bo`linmalari faoliyatini muvofiqlashtirish bosh muhandisi(muhandis-metrolog, bosh mexanika bo`limi, Axborot mutaxassisi). Bosh mexanika bo`limi unga bo`ysunuvchi bo`linmalar bilan birgalikda ishni nazorat qilish, texnologik uskunalarni sozlash, texnologik uskunalarni ta`mirlashning barcha turlarini amalga oshirish, shuningdek, yangi jihozlarni o`rnatish va eskirgan uskunalarni demontaj qilishni ta`minlaydi.
Metrolog muhandisiga bo`ysunishda KIP va a laboratoriyasining xodimlari mavjud bo`lib, ushbu laboratoriya asboblarning xalqaro standartlarga muvofiqligini, ularning aniqligi va o`lchovlarga muvofiqligini, shuningdek standartlarga muvofiqligini nazorat qiladi.
Kadrlar bo`yicha bosh direktorning o`rinbosari kadrlar bo`limiga rahbarlik qiladi, xodimlarni tanlash va sifatini boshqarish, ishchi birliklarning samarali ishlashini ta`minlash bilan shug`ullanadi, yillik, choraklik va oylik ish haqi rejalarini tuzadi va ularning bajarilishini nazorat qiladi, mehnat unumdorligini oshirish, ilg`or ish haqi tizimlarini joriy etish bo`yicha chora-tadbirlarni ishlab chiqadi. Shuningdek, moddiy rag`batlantirish jamg`armasini shakllantirish va sarflash to`g`risidagi nizomni ishlab chiqadi, texnik jihatdan asoslangan ishlab chiqarish normalarini ishlab chiqadi va ularning bajarilishini tahlil qiladi. Kadrlar bo`limi shtat jadvalini ishlab chiqadi, xodimlarni ishga olish, tanlash, baholashni amalga oshiradi, ko`chirish va ishdan bo`shatishni rejalashtirmoqda, xodimlarni tayyorlash, qayta tayyorlash va malakasini oshirish, nomzodlik zaxirasini shakllantirish (kadrlar zahirasi va o`qitish bo`limi), ijtimoiy siyosatni olib boradi va hokazo.