Arxitekturaviy kompozitsiya asoslari

«information»—
tushuntirish, bayon etish 
m a’nolaridagi so'zdan olingan. Inson ko‘z, k o ‘rish orqali oladigan vizual 
informatsiyadan tashqari, boshqa sezish a ’zolari orqali ham informatsiya 
oladi. Demak, kompleks informativlik (tovush, hid va boshqa sezish organ- 
lari orqali olinadigan xabar topishlik) mavjud. Arab raqamlarining 
( 1 - 8 )
informativligi nihoyatda ajablanarlidir: bir raqam i bitta 
(1 ) 
burchakdan, 
ikki raqami ikkita (2) burchakdan, uch raqam i uchta (3) burchakdan 
tashkil topgan va hokazo.
Shakl qanchalik ochiq bo‘lsa, u shunchalik informativdir. Shakl infor­
mativligining vositalariga “arxitektonika tili” deyidadi.
Umumiy informativlikning 2 turi bor: a) sem antik (mantiqiy) va b) 
estetik (hissiy) turlardir. Semantik informativlikni (utilitar-funksional, struk­
turaviy - konstruktiv informativlikni) qisqacha “ utilitar-funksional info r­
mativlik” desa bo‘ladi. Estetik informativlikni utilitar-estetik yoki funksio- 
nal-estetik informativlikka ajratsa bo‘ladi.
Ichki mazmun arxitektura inshootlarida ko‘proq ichki fazoviy m uhit - 
interyer sifatida namoyon bo‘ladi. Tashqi shakl esa inshootning tashqi tuzi- 
lishi - ekstereri sifatida ko'rinadi. Bularning o'zaro munosabati esa arxitek­
tonika bilan belgilanadi. Binoning ichki tuzilishi uning tashqi ko‘rinishidan 
bilinishi lozim.
Savollar
1. “Tektonika” so ‘zining lug‘aviy m a’nosi qanday? “ Arxitektonika”
so‘zining-chi?
2. Inshootning ichki mazmuni nima? Tashqi shakli-chi?
3. Aflotun (Platon) jinslaridan qaysilarini bilasiz?
4. Poliedrlaming arxitektonikaviyligini nimalar ta’minlaydi?
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

83-rasm . Y og‘och d a n ishlangan
in sh o o t—srub va u n in g konstruktiv