Arxitektura

Shahar siluyeti. Buxoro va Xiva shaharlari
Me'moriy ansambl, dinamika, shakl va boshqa xususiyatlar

Me'moriy ansamblni qurishda imoratlarning qavatini, shaklini, uzunligini, enini, silueti, rangi va hokazolarni tanlash katta ahamiyatga egadir. Ochiq makonlarning o'lchamlari, shakli, proporsiyalari, yoritilganligi, dinamikasi yoki statikasi, rang koloriti va boshqa xususiyatlarning ahamiyati ham kam emas.

Shaharsozlarning eng murakkab vazifalaridan biri - shaharning u yoki bu ansambllarini vizual qabul qilish uchun ma'lum bir sharoitlar yaratish, erkin makonlar tizimini, turar-joy massivlari, ish joylari, jamoat markazlari va dam olish joylari orasidagi shahar ichi aloqalarini hal etish. Bunda erkin makonlar roli juda katta.

Uyg'unlik va birlik har qanday me'moriy ansambl qurilishining inajburiy sharti hisoblanadi. Ular metr va ritm, o'xshashlik, kontrast yoki nyuans, simmetriya yoki simmetriya, rang, proporsiya, masshtab va masshtablilik kabi kategoriyalardan foydalanish kerakligini bildiradi.

Ritm — turar-joy tumanlari markazi va jamoat joylari me'moriy- makoniy kompozitsiyasida makonning yo'nalishi dinamikasini va o'lchamlarini bildiradigan vosita sifatida qo'llaniladi.

Metr — ritmning eng oddiy shakli. M Ginzburg, ritm — shakllarning makoniy taqsimlanishiga rahbarlik qiladigan va u yoki bu guruhlarni tashkil etadigan, bir joyda yig'adigan va zichlashtiradigan, boshqa joyda kamaytiradigan, yuqoriga ko'tariladigan va pastga tushadigan asosiy kuch, qonuniyatlarning kompleksidir, deb aytgan cdi.

O'xshashlik, nyuans va kontrast makonning me'moriy uyg'unlashuv- chi vositalari bo'lib, birgalikda makoniy birlik qurish vositasi sifatida xizmat qiladi.

O'xshashlik - bir xil elementlarning qaytarilishi, qurilishni sanoatlashtirishning ajralmas xususiyatidir.

Nyuans farqlar- detallar o'zgarishida ko'rinadi. Kontrast farqlardan farqli o'laroq, aniq bilinadigan me'moriy mavzuga ega emas.

Makonni me'moriy tashkil etishning muhim vositalaridan bo'lib kontrast xizmat qiladi, u shaharsozlikda makonning ma'lum birqismini belgilovchi aksent, markaz sifatida harakat yo'nalishini o'zgartiruvchi, to'xtatuvchi vazifasini o'taydi.

Aksentlarning ritinik va metrik joylashishi turar-joy muhitini tashkil etadi, aksentlarning yagonaligi bosh ansamblning joylashuvini ko'rsatadi. Aksentlarning ko'pligi esa turar-joy muhitining ancha murakkab makoniy tuzilishidan dalolat beradi.

Aksentlarning tasodifiy joylashishi me'moriy g'oyaning tushunarliligini buzadi va binolarning shaharsozlik ahamiyatini pasaytiradi. Me'moriy ifodalilik va makonni tashkil etish vositalariga simmetriya va assimmetriyani ham qo'shish mumkin. Har qanday simmetriya iming elementlarining simmetriya o'qiga nisbatan o'xshashlik yoki nyuans munosabatlari bilan belgilanadi.

Assimetrik kompozitsiya uning asosiy elementlarining kontrast munosabatlarida ikkinchi darajali qismlarida o'xshash elementlarga ega bo'lishi mumkin. Assimetrik yechipida tomoshaviy, makoniy muvozanat taassurotini yaratish ayniqsa muhim.

Proporsiya, rang, me 'moriy shakl (siluet) yuqorida sanab o'tilgan asosiy vositalar: ritm, o'xshashlik, kontrast aksenti nisbatan ikkinchi darajali hisoblanadi va ularning me'moriy ahamiyatini yanada ko'proq ochishda foydalaniladi.

Qurilmalar uyg'unligini baholashning muhim mezoni bo'lib uning masshtabliligi xizmat qiladi.

Masshtablilik — bu shakllarning yii iklik darajasini inson o'lchamiga mutanosiblikda nisbatlashdir.