Arxeologik qazilmalar natijasida topilgan ko'rgazmali ashyolar

Pedagogika tarixi jamiyat taraqqiyoti qonunlariga suyangan holda turli pedagogik nazariyalarni, ta’lim-tarbiyaning mazmuni va metodlarini o'rgatadi. O'tmishning pedagogik sistemalarida bo'lgan ilg'or fikrlaning hammasidan ijodiy foydalanadi.¹
Pedagogika tarixini o’rganish o’qituvchida pedagogik madaniyat, mahorat, tarixiy asarlarni tahlil qilish va munosabat bildirish malakalarini shakllantiradi.²
Eng qadimgi tarbiya haqidagi yodgorliklar bizgacha bevosita yetib kelmagan. Turkiy va forsiyzabon xalqlarning hayot kechirish san’ati, donolik majmuasi sifatida yuzaga kelib, borliqqa amaliy munosabatda bo'lishning namunasi tarzida e’tirof etilgan ma’naviy madaniyat yodgorliklari qadimgi grek tarixchisi Herodotning «Tarix», Strabonning «Geografiya» hamda Mahmud Koshgariyning «Devonu lug‘atit-turk» kabi asarlari, Urxun-Enasoy bitiklari kabi adabiy-tarixiy manbalarda saqlangan. Ushbu yodgorliklar mohiyatini o'rganish insonning shakllanishida moddiy va ma’naviy madaniyat qay darajada katta o‘rin tutganidan dalolat beradi.
Eng qadimgi madaniy boyliklarimizni o'rganishda quyida uch guruhga ajratilgan manbalarga tayanamiz:

1. 
   Arxeologik qazilmalar natijasida topilgan ko'rgazmali ashyolar.
   
2. 
   Xalq og'zaki ijodi materiallari hamda yozma manbalar.
   
3. 
   Buyuk adiblar, allomalaming ijodiy merosi.
   

Dastlabki urug'chilik jamiyatidan oldin ham inson yashash uchun kurashgan, mazkur davrda urug'ning barcha a’zolari jamoa bo’lib harakat qilganlar. Keyinroq kishilar mehnat faoliyatini jamoa a’zolarining yosh jihatlariga ko‘ra quyidagicha tashkil etganlar.
a) bolalar va o'smirlar;
v) ijtimoiy hayot va mehnatda tola ishtirok etuvchilar;
s) keksalar.

1^ Hoshimov, Nishonov.Pedagogika tarixi (2-qism). 9-bet

2^ O.Hasanboyeva va boshqalar. Pedagogika tarixi. T.: 2004. 4-bet