Aruz she'r tizimidagi materiallarni badiiy o’qish

Talabalarning aruzdagi materiallarni o’qish ko’nikmasini egallashida «bahru bayt», «bayt-barak» adabiy o’yini juda qo’l keladi. Talabalik yillarimizda bu adabiy o’yin sirlarini marhum ustozlarimiz: H.Razzoqov, Ulfat, Boqirlar o’rgatishgan edi. Davlat imtihonlariga rais bo’lib kelgan akademik V. Abdullaev bu adabiy o’yinni yanada takomillashtirishga doir qimmatli maslahatlar bergan.

Bu o’yinda qatnashmoqchi bo’lgan talaba aruz she'r tizimida bitilgan baytlarni ko’p yod olmog’i va zarur o’rinda tez xotirlay olish talab etiladi. «Bahru bayt» adabiy o’yin bo’lib, go’zallik, nafosat bilan bog’liq bo’lgani uchun baytlar tanlanayotganda satirik, yumoristik mazmundagi baytlar yodlanmaydi.

O’yin turli shakllarda: bosqich talabalari o’rtasida, ikki guruh, yoki ikki kishi o’rtasida bo’lishi mumkin. O’yiniing dastlabki bosqichi ko’pchilik o’rtasida boshlanib, keyingi darslarda guruhlarga bo’linish maqsadga muvofiqdir.

O’yin ishtirokchilari quyidagilarni hisobga olishlari lozim: Boshlovchn kishi «A» harfi bilan boshlanuvchi bayt o’qiydi. Bayt qaysi harf bilan tugasa, unga javob beruvchi o’sha harf bilan boshlanuvchn baytni o’qishi kerak. Musobaqa ana shu tarzda davom etaverdi. Tomonlardan biri bayt topa olmay qolsa, bayt aytgan tomon o’sha harfga o’zi bayt o’qiy olgandagina g’olib sanaladi.

Bu o’yinda bant «A» bilan tugasa, «A» va «0» harflari bilan boshlanuvchi bayt o’qish mumkin. Buning sababn shundaki, arab yozuvidagi alif harfi «A» va «0» harflarini ifodalaydi. O’yin davomida «y», «e», «i», «yo» harflari biri o’rniga ikkinchisi o’qila beradi, Arab yozuvidagi «yoy» ana shu harflarni ifoda qiladi.