Article · January 021 citations reads 20,119 authors: Some of the authors of this publication are also working on these related projects

2002 yilda Toshkent axborot 
texnologiyalar universiteti tashkil kilinib
, shu yildan boshlab bu universitet 
komp‘yuter va kommunikatsiyalar, radiotelefon va axborot tarmoklari, dasturiy 
ta‘minot va elektron kommertsiya soxasiga zarur bulgan mutaxasislarni 
tayyorlanmokda. Ushbu va boshqa oliy ta‘lim muassasalari tomonidan kuplab ta‘lim 
soxasiga tegishli yangi dasturlar va elektron kitoblar yaratilmokda. 
SHu bilan birga mamlakatimizda 
2000 yildan
uz ishini olib borgan, AQSH
 
Davlat Departamentining Ta’lim va Ma’daniyat masalalari buyicha byurosi 
(ECA) va Xalkaro Ilmiy Tadqiqotlar va Olimlarni Ayrboshlash Kengashi 
(IREX)
tomonidan tashkil kilingan "Internetdan foydalanish va o’qitish 
programmasi" (http://www.iatp.uz) va "Uzbekiston maktablarida Internet" 
(http://www.connect.uz) 
programmalarini 
xam 
aytish 
lozim. 
SHu 
programmalarning asosiy vazifasi - bizning Respublikamizda Internet va uning 

---

11 
xizmatlarini rivojlantirish va axoli ichida keng tadbiq qilish. Ushbu programmalar 
natijasi deb xozirgi kunda 
Respublikamizning 16-ta shaxrida
axoliga beminnat 
xizmat kursatgan 
"Internetdan bepul foydalanish" markazlari
xamda 
Respublikamizning 6-ta viloyatining 60 maktablarida
tashkil kilingan 
Internet 
markazlarini
aytish mumkin.
SHu bilan birga uzbek tilidagi Internetni rivojlanishi va undagi ta‘lim soxasiga 
tegishli maxsus saytlarini paydo bulishini xam aytish lozim deb xisoblaymiz. 
2004 
- yilning birinchi kvartalning uzida 
Internet foydalanuvchilar soni taxminan 
511 
000
ga yetdi (2003 yil boshida 
275 000 ta
). SHu bilan birga 2003 yil boshiga 
nisbatdan internet provayder va operatorlar soni 263 (usish
94,8%), UZ zonadagi vebsaytlar soni esa 2600 dan oshdi (usish 188,4%), Internetga 
bog`langan davlat korxonalar soni 470 (usish 63,6%), xujalik sub’etlar soni 8600 
(usish 68,9%), internetdan ommaviy foydalanish punktlar soni 228 (usish 115,1%) 
ga teng buldi. 
IATP
programmasining internet grantlari natijasida tashkil kilingan va 2002 
yildan faoliyat kursatib kelgan "Masofaviy ta’lim portali" (http://dl.freenet.uz) yoki 
kuplab Respublikamiz Universitet va Institutlari tomonidan uzlarining veb 
saxifalarida tashkil kilingan "Masofaviy ta‘lim kurslari"ni xam aloxida aytishimiz 
zarur (masalan http://nuu.uz Uzbekiston Milliy Universiteti saytida tashkil kilingan 
kurslar). Ta‘lim soxasiga tegishli kuplab foydali va kizikarli veb saytlar 
yaratilmokda, (http://www.bilim.uz , http://www.bilimdon.uz , http://www.ilm.uz , 
http://www.student.uz , http://www.study.uz va boshqalar). Eng quvonarli esa 
internetda nafakat universitet, institut, kolledj va akademik litseylar balki maktablar 
xam uzlarining veb saxifalariga ega bulishmokdalar. 
Boshqa misol kilib Respublikamizning oliy yurtlari tomonidan tashkil kilingan 
videokonferentsiyalarni xam aytish mumkin. 2002 yilda Respublikamizda birinchi 
marta Prezident Devoni, Tashqi Iqtisod Aloqalar Vazirligi, Jaxon Iqtisod va 
Diplomatiya Universiteti va Toshkent Davlat Iqtisodiyot Universiteti urtasida 
videokonferentsiya utkazildi. Xozirgi kunda Respublikamizning Toshkent Davlat 

---

12 
Texnika Universiteti, Toshkent Davlat Iktisod Universiteti, Jaxon Iktisod va 
Diplomatiya Universiteti, Toshkent Davlat Agrar Universiteti va boshqa oliy o‘quv 
yurtlarida bir necha marta videokonferentsiyalar utkazqilgan edi va utkazilmokda. 
2010 yildan boshlab Toshkent axborot texnologiyalari univesiteti va filiallari 
o‘rtasida vidiekonferentsiyalar o‘tkazilmoqda. Mashg‘ulotlarni shu sohadagi 
yetakchi mutaxassislar olib bormoqda. Hozirgi paytda Farg‘ona filialining 
magistrlari on-line shaklda My SQL Java Script tillaridan o‘z bilimlarini masofaviy 
shaklda oshirmoqdalar. 
Auditoriyalarda olib boriladigan an‘anaviy o‘quv jarayonidagi o‘qituvchi va 
student 
orasidagi 
muloqot 
kerakli 
darajada 
komp‘yuterli 
aloqa 
videokonferentsiyaning yaratilishi bilan bog‘liq. Audio va video raqamli signallarni 
uzatish sohasidagi zamonaviy yutuqlar komp‘yuterli videokonferensiya aloqa 
tizimlaridan keng foydalanish imkonini beradi. 
Kompyuterli videokonferensiya aloqa sifati ko‘p jihatdan komp‘yuterli lokal 
tarmog‘ida ham internet tarmog‘ida ham foydalanuvchilarga o‘zaro aloqa ya‘ni, 
ma‘lumotlarni almashish turiga bog‘liqdir. 
Bu tezlik o‘z navbatida kanalning o‘tkazish darajasi hamda bu kanaldagi 
foydalanuvchilar soniga bog‘liqdir. Afsuski xozirgi paytda talab qilinadigan sifat 
darajasi ma‘lum bir lokal tarmoq ichidagi taminlamoqda. INTERNET tarmog‘ida 
bu qoniqarsiz. Sifat darajasi ISDN bilan nomlanadi. 
Zamonaviy komp‘yuterli videokonferentsiya aloqa tizimlarining asosiy 
vazifalari quyidagilaridan iborat: 

Audio ma‘lumotlarni almashtirish; 

Video ma‘lumotlarni almashtirish; 

Vertual auditoriya doskasini yaratish; 

Klaviatura orqali matnli ma‘lumotlarni kiritib muxokamani tashkil etish; 

Fayllarni jo‘natish; 

Amaliy dasturlardan birgalikda foydalanish; 

---

13 

Ko‘p tomonlama konfrentsiyalardan foydalanish; Masofaviy ta‘lim uchun o‘quv 
uslubiy materiallar. 
Masofaviy ta‘lim tinglovchisi fan dasturlari chop etqilgan yoki Elektronik 
ko‘rinishdagi darsliklar va o‘quv qullanmalar (darslik,mashqlar to‘plami ) 
laboratoriya ishlarini bajarish uchun qullanmalar va boshqalar. SHuningdek 
mashg‘ulotlar bo‘yicha ishlash tashkil qilish uchun uslubiy qullanmalarni o‘z ichiga 
olgan o‘quv uslubiy narsalarga ega bo‘lish kerak.