Arshi muhandislik-iqtisodiyot instituti

Tijorat banklarini qayta moliyalash siyosati (hisob stavkasi)
Bozor iqtisodiyotining dovishimiy ravishda rivojlanib va takomillashib borishi iqtisodiyotda qushimcha pul resuslariga bulgan talabini iqtisodiyotda vatanchilik bush pul mablag’larini o’ziga jalb qilish orqali qondiradi .xujalik yurituvchi subektlarnining ushbu talabining o’z vaqtida va past kredit foizlari asosida ta’minlanmasligi mamlakat iqtisodiyotining rivojiga salbiy ta’sir kursatadi .Albatta bu jarayonni iqtisodiyotda pul taqchilligi sifatida sifalash mumkin . Bir jixatdan iqtisodiyotda vujudga kelgan pul taqchilligi milliy valyutaning inflatsiya darajasini pasayishiga olib keladi lekin iqtisodiyotda pul tiqchilligi darajasining oshishi kabi xavfli ijtimoiy-iqtisodiy tanglikni keltirib chiqaradi. Markaziy bank aynan mana shunday ijtimoiy-iqtisodiy xavfni tijorat banklarning qushimcha moliyaviy resuslariga bulgan talabining o’zining qayta moliyalash siyosati orqali bartaraf etadi, yani Markaziy bank tijorat banklariga arzon moliyaviy resuslarini berishi orqali iqtisodiyotga pul massasi va tavar massasi o’rtasidagi muvozanatni taminlaydi . Demak Markaziy bank qayta moliyalash siyosati orqali mamlakatdagi pul resurslari bozordagi foiz stavkasiga tasir etib milliy valyutaning barqarorligini mustaxkamlaydi chunki qayta moliyalash stavkalaring pasaytirishi iqtisodiyotda pul massasining ortishiga aksincha uning oshirilishi esa tijorat banklarining pul resuslariga bulgan talabini kamayishi natijasida iqtisodiyotda pul massasining pasayishiga olib keldi. Markaziy bank qayta moliyalash stavkasi orqali faqat pul bozoriga emas balki mamlakat fond bozorida xam tasir utkazadi. Qayta moliyalash stavkasining ortishi pul bozordagi deposit mablag’larning foizini va bank krediti foizi oshib borishiga olib keladi. Pul bozorida deposit mablag’larning va bank krediti foizini ortishi o’z navbatida fond bozorida qimmatli qog’ozlarga bulgan talabning pasayishiga va ularning taklifini ortishiga olib keladi . chunki pul bozorida depozit mablag’lariga to’lanadigan foizlar miqdorining ortishi pul bozori ishtirokchilari tug’ridan-tug’ri moliyalashtirishga bo’lgan manfaatdorligini oshiradi.