Arnawli bilimlendiriw ministrligi

1.5. Eksperimental máselelerdi sheshiw.
Teoriyanı ámeliyat menen bólewdiń eń nátiyjeli usıllarınan biri eksperimental máseleler tarqatıp alıw bolıp tabıladı. Eksperimental máselelerdiń xarakterli ózgesheligi sonda, olardı tarqatıp alıwda laboratoriya yamasa demonstratsion eksperimentlardan paydalanıladı. Eksperimental máselelerdi tarqatıp alıw processinde oqıwshılardıń aktivligi hám ǵárezsizligi asadı. Sebebi olar másele tarqatıp alıw ushın kerekli maǵlıwmatlardı sabaqlıqtan, máseleler kompleksinen tayın halda almastan, bálki ózleri atqaratuǵın fizikalıq ólshewlerden aladılar. Eksperimental máselelerdiń taǵı bir abzallıǵı sonda, bul máselelerdi etarlicha pikirlamasdan turıp echib bolmaydı. Yaǵnıy tájiriybede júz bolatuǵın hádiyselerdi oqıwshılar keń talqılaw qılıp alıwları kerek. Sebebi eksperimental máselelerde, laboratoriya jumıslaridagidek teoriya berilmaydi, jumıstı orınlaw tártibi kórsetilmaydi. Kerekli ásbap-úskeneler, materiallar berilip, tabılıwı kerek bolǵan maǵlıwmat sóralishi menen jetkiliklilenedi. Joqarıda keltirilgenidey oqıwshılar qatar pikir hám oy-pikirlerden, eksperimentda qanday fizikalıq qubılıs jatqanın, qanday fizikalıq nızam ańlatpalanayotganligini bilip aladılar. hám aqır-aqıbetde, eksperimental máselede tabılıwı kerek bolǵan fizikalıq shama ushın aqırǵı ańlatpanı keltirip shıǵaradılar. Aqırǵı ańlatpanı analiz etip, máseleni tarqatıp alıw ushın kerekli shamalardı tikkeley ólshew jolı menen aladılar. Aytılǵanlardı tómendegi ápiwayı eksperimental máselede kóreylik:
Masshtablı sızǵısh, shtangensirkul hám sekundomerden paydalanıp, shtativga bekkemlengen matematikalıq mayatnikning terbelis dáwirin anıqlań.
Máseleler mazmunına qaray, mexanikaǵa, molekulyar fizikaga, elektrǵa tiyisli hám hakozo bolıwı múmkin. Bunday bóliniw shártli ekenin bilamiz, sebebi kóbinese bir máseleniń shártida fizikaning bir neshe bólimlerindegi maǵlıwmatlardan paydalanıladı.
Másele sorawına juwap beretuǵın fizikalıq qubılıslardı
anıqlaw hám bunı sorawǵa juwap beretuǵın ápiwayı formuladan baslap, formuladaǵı shamalar menen baylanıstırıp juwmaqlawshı esaplaw formulasın alıw.