|
2.2. Máselelerdıń, oqıwshılarģa fizika shınıǵıwların islewdegi tálim hám
tárbiya beriwdegi ornı.
Fizikadan máseleler sheshiw texnologiyası pánin oqıtıwdan maqset - fizikalıq
máselelerdiń túrleri, sheshiw metodı, másele sheshiw sabaqların shólkemlestiriw,
másele sheshiwdiń tárbiyalıq áhmiyeti sıyaqlı máselelerge tiyisli bólek temalar
kiritilgen bolıp, shınıǵıwlardı ótiwde máseleler sheshiw metodikasına bólek itibar
qaratılıwı názerde tutıladı. Bolajaq fizika oqıtıwshı teoriyalıq bilimge ıyelewi menen
birge oqıtıw metodikasın da puqta iyelegen bolıwı zárúr, atap aytqanda máseleler
sheshiw metodikasın da etarli dárejede ózlestirgen bolıwı talap etiledi. Hár bir fizika
oqıtıwshı fizikalıq máseleler sheshiw metodikasın jetilisken bilgendagina óz
oqıwshılarında fizika pánine bolǵan qızıǵıwshılıqtı qáliplestira aladı hám olarǵa
tereń bilim bere aladı.
Pánniń wazıypası - fizikadan máseleler sheshiw metodı, máseleler haqqında
ulıwma túsinikler, fizikalıq máselelerdiń túrleri, oqıw máseleler, olardıń dúzilisi
hám qásiyetleri, másele sheshiwdiń tiykarǵı basqıshları, fizikalıq máseleler sheshiw
processinde pánleraro baylanıstı ámelge asırıw usılları ; fizikalıq máseleler
sheshiwdiń algoritmik usılı, dóretiwshilik máseleler hám olardı sheshiw usılları,
másele shártini analiz qılıw, másele sheshiw rejesin dúziw, fizika oqıtıwda másele
sheshiwdiń áhmiyeti, qadaǵalaw jumısların ótkeriw metodikası, olardıń maqset hám
wazıypaları, olimpiada máseleleri, máseleler sheshiwde zamanagóy pedagogikalıq
texnologiya qurallarından hám de innovciyalıq texnologiya metodlarınan
paydalanıw sıyaqlılardı aytılıwı wazıypalardı úyretiwden ibarat.
Ekenin aytıw kerek, fizika oqıtıwda teoriyalıq hám ámeliy metodlar bar. Ámeliy
metodlar ishinde fizikadan máseleler sheshiwdiń áhmiyeti salmaqlı bolıp tabıladı.
Másele sheshiw processinde oqıwshılarǵa bilim beriw menen birge oqıwshılar
qábiletlerin rawajlandırıw, oqıwshılarǵa tárbiya beriw sıyaqlı zárúrli máseleler
sheshiledi.
Fizikadan máseleler tarqatıp alıw processinde oqıwshılardıń logikalıq
pikirlewleri kengayadi, dóretiwshilik qábiletleri rawajlanadı. Fizikalıq qubılıslardıń
túpkilikli mánisin keńlew túsinediler, fizikadagi nızamlardıń ámelde qollanılıwın
11
tereńrek tusinip jetediler. Kóplegen fizikalıq ólshew ásbaplarınıń wazıypası, dúzilisi,
islew principleri menen tanıwadılar, olar menen islew kónlikpe hám ilmiy
tájriybelerine iye boladılar. Sonıń menen birge, máseleler oqıwshılarda
miynetsevarlik, erliklilik, shıdamlılıq hám xarakterdi tárbiyalaydı.
Kóplegen metodikalıq ádebiyatlardıń analizine kóre, logikalıq juwmaqlar,
matematikalıq ámeller hám fizikadagi nızamlar hám de metodlarǵa tiykarlanǵan
halda yamasa eksperiment járdeminde yechiladigan mashqala, ádetde fizikalıq
másele dep ataladı. Fizikalıq máselede qoyılǵan mashqalanı sheshiw, másele
sheshiwden ibarat esaplanadi.
Másele shárti boyınsha keltirilgen qubılıslardıń, shamalardıń fizikalıq
mazmunın, nızamların hám olar arasındaǵı baylanıslardı anıqlaw kerek. Máseleni
sheshkende shártin túsindiretuǵın sızılmanı (eger sızılma járdemi menen túsindiriw
kerek bolsa) taza etip, sızılma quralınıń járdemi menen, anıq etip korsetip
túsinikli etip sızıw kerek.
Mektep oqıwshılar oqıw processinde fizikalıq qubılıs, processlerdi hám olardaǵı
nızam hám nizamlıqlardı úyreniw menen birge, alınǵan teoriyalıq bilimlerdi ámelde
qollay biliw, teoriyanı ámelde sınap kóriw maqsetinde málim nızamlar hám
formulalarǵa baylanıslı bolǵan fizikalıq máselelerdi sheshiwge úyrenip, kónlikpe
hám ilmiy tájriybeler payda etisleri hám olardı rawajlantirib barıwları zárúr. Standart
bolmaǵan máseleler sheshiw mamanlıǵın qáliplestiriw sabaqtıń didaktik
strukturasın úyrenilgen material boyınsha bilimlerdi tákirarlaw hám bahalawdı, jańa
ilmiy tájriybelerdi qáliplestiriwdi hám barllarini rawajlandırıwdı, bilim hám ilmiy
tájriybelerdi jańa sharayatta zamanagóy pedagogikalıq hám innovciyalıq
texnologiyalar tiykarında shólkemlestiriwnini óz ishine aladı. Oqıwshın ulıwma
fizikadan standart bolmaǵan máseleler islewge úyretiw, oqıtıwdıń eń quramalı
máselelerinen biri bolıp tabıladı. Másele islewdiń nátiyjeli bolıwı, oqıtıwshınıń
qollaǵan metodikası hám oqıwshılardı másele islewdiń ulıwmalastırılǵan metodların
ózlestirganligiga baylanıslı boladı.
12
Do'stlaringiz bilan baham: | 
