Arnawli bilimlendiriw ministrligi berdaq atinda

2.4. Sapa boyinsha máselelerdi sheshiw. 

 Fizikalıq  nızamlarǵa,  fizikalıq  formulalarǵa  tayanǵan  halda,  logikalıq  pikirlew 

arqalı  sheshiletuǵın  máseleler  sapa  máseleler  dep  ataladı.  Bunday  tipdagi 

máselelerde arifmetik esaplaw jumısları atqarılmaydı. 

 Sapa  máselelerdiń  metodikalıq  abzallıqları  kóp  bolıp  tabıladı.  Fizikalıq 

nızamlarǵa  tiykarlanǵan,  logikalıq  juwmaqlar  shıǵarıwdan  ibarat  bolǵan  bul 

máselelerdi tarqatıp alıw metodı, pikirlewdiń ájayıp mektep bolıp xızmet etedi. Sapa 

máseleler oqıwshılarǵa fizikalıq qubılıslar hám olardıń nizamlıqların anıq túsintirip 

beredi,  teoriyalıq  bilimlerdi  ámelde  qóllawǵa  uyretedi,  esaplaw  máselelerine 

salıstırǵanda tuwrı munasábetti tárbiyalaydı, hár qanday  máseleni tarqatıp alıwdı, 

onıń  fizikalıq  mazmunın  analiz  etiwden  baslawǵa  uyretedi.  Sabaqta  ótilgen 

materialdı  bekkemlew  maqsetinde  sapaǵa  tiyisli  máseleler  beriledi.  Fizikaning 

gidrodinamika  bóliminde  tiykarınan  sapa  máseleler  echilishi  bizge  málim.  Bul 

bólimde  muǵdarlıq  máseleler  derlik  echilmaydi.  Sapa  máseleler  tematikalıqasi, 

mazmunı hám quramalılıǵı tárepten túrme-túr bolıp tabıladı, yaǵnıy sapaǵa tiyisli 

ápiwayı  hám  quramalı  máseleler  boladı.  Sapa  máselelerdiń  úlgileri  hám  olardı 

tarqatıp alıw metodları ádebiyatlarda tolıq keltirilgen. 

Óquw processlerin proektlestiriwde tálim mazmunın, tálim maqseti, kutilayotgan 

nátiyjeni  tuwrı  belgilew,  tálim  metodları,  formaları  hám  quralların  tuwrı  tańlaw, 

oqıwshılardıń bilim, kónlikpe hám ilmiy tájriybelerin bahalawdı anıq kriteryaların 

aldınan islep shıǵıw, shınıǵıwǵa ajıratılǵan waqıt ishinde olardı tuwrı ámelge asırıw 

hám  bir-biri  menen  uyqaslashuviga  itibardı  qaratıw  maqsetke  muwapıq  bolıp 

tabıladı. Balalarda, tiykarınan, sheshim algoritmı uǵımsız bolǵan standart bolmaǵan 

máseleler anaǵurlım qıyınshılıq tuwdıradı. Ulıwma bólek alınǵan hár qanday másele 

standart bolmaǵan bolıwı múmkin. Onıń janına soǵan uqsas bir neshe máselelerdi 

keltirsa,  ol  standart  bolıp  qaladı.  Standart  bolmaǵan  máselelerdiń  ózgesheligi  - 

olardıń sheshimin tabıw mudamıǵı sıyaqlı málim algoritmnan ibarat bolmawinde. 

Bul  izertlew  oqıwshılardan  birdey  máseleler  ústinde  islewden  kóre  kóbirek 

máseleler sheshiwdiń ulıwma ilmiy tájriybelerin qáliplestiriwge jóneltirilgen aktiv 

háreketti ámelge asırıwların talap etedi. 

---

14