Арабов Н. У. – Самду ―Инсон ресурсларини бошқариш‖ кафедраси профессори и ф. д. Артиков З. С. – Самиси ―Тармоқлар иқтисодиѐти‖ кафедраси мудири, доц в. б

Неокласик иқтисодий назария 
Асосий мақолалар: неокласик иқтисодий назария ва маржинализм 
Ҳозирги кунда Ғарб иқтисодий фикрида ҳукмрон бўлган неокласик 
мактаб рақобатчи иқтисодий агентлар ўртасида чекланган ресурсларни 
тақсимлашнинг аҳамиятига урғу беради. ХИХ асрнинг 70-йилларида 
иқтисодий жараѐнлар қонунларини ўрганишда чегаравий қадриятлардан 
фойдаланишдан иборат бўлган" маржиналистик инқилоб " натижасида 
шаклланди. Бу мактаб асосчилари W. S. Жевонс (1835-1882) ва Л. Wалрас 
(1834-1910) еди. 
Alfred Marshall классик сиѐсий иқтисод ва маржинализм назарияларини 
бирлаштирди, унинг асосий иши" иқтисодий фан тамойиллари " Ж. S. 
Миллнинг китобини Ақш, Англия ва бошқа мамлакатларда асосий дарслик 
сифатида алмаштирди. 
Неоклассик иқтисодий назария иккита кенг тадқиқот соҳасига 
бўлинади: алоҳида иқтисодий бирликлар (истеъмолчи, firma ва бошқалар) 
ўртасидаги муносабатларни таҳлил қилувчи Микроиқтисодиѐт.), ва 
давлатлар миқѐсида умумлашган иқтисодий миқдорлар ўртасидаги ўзаро 
боғлиқликни таҳлил қилувчи Макроиқтисодиѐт. Бу иккала соҳада ҳам 
тадқиқотларнинг асосий объектлари миллий иқтисодиѐт, корпорациялар ва 
уй хўжаликларидир. 

---

 
Австрия Мактаби 
Австрия мактаби маржинализм доирасидаги иқтисодий фикрнинг бир 
бўлаги бўлиб, иқтисодий муносабатлар еркинлигининг роли ва бозор 
нархларининг асосий аҳамиятини таъкидлайди. Бошқа нарсалар билан бир 
қаторда, мактаб вакиллари математик моделлаштиришнинг тадқиқот 
методологияси ролини инкор етадилар. Макроиқтисодиѐтда улар давлат 
томонидан тартибга солишни чеклаш тарафдори. 
Кейнесианисм 
Асосий мақола: кейнсчилик 
Классик ѐндашувга нисбатан кейнсчилик йўналиши анча олдин пайдо 
бўлган. Буюк Британия иқтисодчиси жон Maynard Кейнснинг "бандлик, 
фоиз ва пулнинг умумий назарияси" деб бошланувчи китоби 1936 йилда, 
Адам Смитнинг" Миллатлар бойлиги"дан 160 йил кейин пайдо бўлди. 1936-
йилда капиталистик дунѐ Буюк депрессиядан азоб чекди. Ишсизликнинг 
мисли кўрилмаган даражада юқори даражаси дунѐ иқтисодларининг кўп 
қисмини йиллар давомида босиб ўтди. Кейнс нуқтаи назаридан классик 
назария Реал воқеалар билан жиддий тафовутни кўрсатиб берди ва бу янги 
макроиқтисодий назарияни яратиш заруриятини юзага келтирди.