ﻥﻤ
.
ﺍﹶﺫﹶﻜﻫ
.
ﹲﺓﺯِﺌﺎﺠ
.
ﻥﺴﻟﺍ
ﺭﻴِﻐﺼ
ﹲﺫﻴِﻤﹾﻠِﺘ
ﻡﻴِﺭﹶﻜ
.
ﺩﹶﻟﻭ
ﻭﻫﻭ
ﺍ
ﺩِﺠ
ﺏﺩَ
ﺅ
ﻤ
.
ﺍﺩﻴِﺩﹶﺸ
ﺎ
ﺒﺤ
ﺏﺎﱠﺘﹸﻜﻟﺍ
ﺏِﺤﻴ
.
ِﻥﻋ
ﺭﱠﺨَﺄﹶﺘﻴ
ﹶﻻﻭ
ﺍﺭِﻜﺎﺒ
ِﻪﻴﹶﻟِﺍ
ﺏﻫﹾﺫﻴ
ﺍﺩﺒﹶﺍ
ِﺱﺭﺩﻟﺍ
.
ِﺕﹾﻗﻭﻟﺍ
ﻲِﻓ
ﱠﻻِﺍ
ﺏﻌﹾﻠﻴ
ﹶﻻﻭ
ﺍﺭﻴِﺜﹶﻜ
ِﻪِﺴﻭﺭﺩ
ﻲِﻓ
ﺩِﻬﹶﺘﺠﻤ
ﻭﻫﻭ
ِﺏِﻌﱠﻠِﻟ
ِﻥﻴﻌﻤﹾﻟﺍ
.
ﻪﻤﱢﻠﻌﻤ
ﻪﺒِﺤﻴ
ﻙِﻟﹶﺫِﻟﻭ
ﻪﹸﻓِﺭﻌﻴ
ﻥﻤ
ﱡلﹸﻜﻭ
ﻪﺒِﺭﺎﹶﻗﹶﺍﻭ
ﻩﺍﻭﺒﹶﺍﻭ
.
ٍﺓﺭﻴِﺒﹶﻜ
ﺭﻴﹶﻏ
ﹲﺓﺭﺠﺤ
ﻡﻴِﺭﹶﻜ
ِﻪﻴِﻓ
ﻡﱠﻠﻌﹶﺘﻴ
ﻱِﺫﱠﻟﺍ
ُلﺼﹶﻔﹾﻟﺍ
.
ﺩِﻋﺎﹶﻘﻤ
ﺎﻬﻴِﻓ
ﺩﺠﻭﻴ
ِﻡﱢﻠﻌﻤﹾﻠِﻟ
ﻲِﺴﺭﹸﻜﻭ
ﺏﹶﺘﹾﻜﻤﻭ
ِﺓﹶﺫِﻤﹶﻼﱠﺘﻠِﻟ
.
ِﻓﻭ
ِﺭﻴِﺸﺎﺒﱠﺘﻟﺍ
ﺡﻭﹶﻟ
ِﺩِﻋﺎﹶﻘﻤﹾﻟﺍ
ﻡﺎﻤﹶﺍ
ﻱﺭﹶﺘ
ﻲ
ٍﻡﻭﺴﺭ
ﹶﺓﺩِﻋﻭ
ﹶﻁِﺌﺍﺭﹶﺨﻭ
ﺎﻤﻴِﻭﹾﻘﹶﺘﻭ
ﹰﺔﻋﺎﺴ
ِﺭﺍﺩِﺠﹾﻟﺍ
.
ﻱﺭﹶﻨ
ِﺓﺭﻭﺼﻟﺍ
ِﻩِﺫﻫ
ﻲِﻓ
ِﺩِﻋﺎﹶﻘﻤﹾﻟﺍ
ﻲﹶﻠﻋ
ﻥﻴِﺴِﻟﺎﺠ
ﻩﺀﺎﹶﻘﹶﻓﺭﻭ
ﺎﻤﻴِﺭﹶﻜ
.
ﻡﻬﻤﺎﻤﹶﺍ
ﹲﻑِﻗﺍﻭ
ﻡﱢﻠﻌﻤﹾﻟﺍﻭ
.
ﻡﻫﻭ
ِﺏﺎﺴِﺤﹾﻟﺍ
ﺱﺭﺩ
ﻪﹾﻨِﻤ
ﻥ
ﻵ
ﺍ
ﻥﻭﱠﻘﹶﻠﹶﺘﻴ
.
ﻴ
ﹶﻑﻴﹶﻜ
ﺭﹸ
ﻅ
ﹾﻨﹸﺍ
ٍﺔﺒﹾﻏﺭِﺒ
ﻡِﻬِﻤﱢﻠﻌﻤِﻟ
ﻥﻭﻌِﻤﹶﺘﺴ
ٍﺓﺩﻴِﺩﹶﺸ
.
ِﺏﺎﺴِﺤﹾﻟﺍ
ﻥِﻤ
ﹰﺔﺒﻌﺼ
ﹰﺔﹶﻠَﺌﺴﻤ
ﻡﱢﻠﻌﻤﹾﻟﺍ
ﻡﻫﺎﹶﻁﻋﹶﺍ
ﹰﺓﺭﻤ
.
ﺯِﺌﺎﹶﻔﻟﺍ
ﺩﻋﻭﻭ
ٍﺓﺯِﺌﺎﺠِﺒ
.
ِﻥﺎﺤِﺘﻤِﻻﺍ
ﻡﻭﻴ
ﻥﻴﻋﻭ
.
ْلﺒ
ﻱﺩﺴ
ﻪﹶﺘﹾﻗﻭ
ﻊﻴﻀﻴ
ﻡﹶﻠﹶﻓ
ﻡﻴِﺭﹶﻜ
ﺎﻤﹶﺎﹶﻓ
ﺤ
ﻲﹶﻟِﺍ
ﻪﹶﻓﺭﺼ
ِﺔﹶﻠَﺌﺴﻤﹾﻟﺍ
ﱢل
.
ٍﻡﻴِﺭﹶﻜ
َلﹾﺜِﻤ
ﺍﻭﺩِﻬﹶﺘﺠﻴ
ﻡﹶﻠﹶﻓ
ِﺩﹶﻻﻭﹶﻻﺍ
ﹸﺔﻴِﻘﺒ
ﺎﻤﹶﺍﻭ
.
ْلﺒ
ِﺏﻌﱠﻠﻟﺍ
ﻲﹶﻟِﺍ
ﻡِﻬِﺘﺎﹶﻗﻭﹶﺍ
ﺭﹶﺜﹾﻜﹶﺍ
ﺍﻭﹸﻓﺭﺼ
.
ﺩﺤﹶﺍ
ﺭِﺩﹾﻘﻴ
ﻡﹶﻟ
ِﻥﺎﺤِﺘﻤِﻻﺍ
ﹸﺕﹾﻗﻭ
ﺀﺎﺠ
ﺎﻤﹶﻠﹶﻓ
ٍﻡﻴِﺭﹶﻜ
َلﹾﺜِﻤ
ِﺔﹶﻠَﺌﺴﻤﹾﻟﺍ
ِﺡﺭﹶﺸ
ﻲﹶﻠﻋ
.
ﺍ
ﻥﺴﺤﹶﺘﺴﺎﹶﻓ
ﻪﺤﺩﻤﻭ
ٍﻡﻴِﺭﹶﻜ
ﹶﺓﺭﻴِﺴ
ﻡﱢﻠﻌﻤﹾﻟ
144_______________________
Араб
тили
дарслиги
–
таркиб
қоидалари
ﹶﺓﺯِﺌﺎﺠﹾﻟﺍ
ﻩﺎﹶﻁﻋﹶﺍﻭ
.
ﺍﺭﻴِﺜﹶﻜ
ﻩﺍﻭﺒﹶﺍ
ِﻪِِﺒ
ﺭﺴ
ِﻪِﺘﻴﺒ
ﻲﹶﻟِﺍ
ِﺓﺯِﺌﺎﺠﹾﻟﺎِﺒ
ﻡﻴِﺭﹶﻜ
ﺀﺎﺠ
ﺎﻤﹶﻠﹶﻓ
ﹰﺓﺭﻴِﻐﺼ
ﹰﺔﺠﺍﺭﺩ
ﻩﻭﺒﹶﺍ
ﻪﹶﻟ
ﻱﺭﹶﺘﹾﺸﺍﻭ
.
ِﻥﻴﹶﺘﺯِﺌﺎﺠ
ﻡﻴِﺭﹶﻜ
َلﺎﹶﻨ
ﺍﹶﺫﹶﻜﻫﻭ
.
4-дарс
1. Мустасно – чиыариб олинган деганидир. У икки хил
бщлади:
а) муттасил;
б) муныотец.
А) Муттасил мустаснои минъуга туташган бщлиб, кщп
сонли нарсаларнинг ичидан
“
ﱠﻻﺇ
”
ва унинг шериклари ёрдами
билан чиыарилган исмдир. Юыорида зикр ыилинган кщп
сонли нарсалар лафзий ёки таыдирий бщлиши мумкин.
Масалан:
лафзий
→
ﺩﻴﺯ
ﱠﻻﺇ
ﻡﻭﹶﻘﹾﻟﺍ
ﻲِﻨ
ﺀﺎﺠ
ﺍ
Бу ерда кщп сонли нарса
ﻡﻭﹶﻘﹾﻟﹶﺍ
дир.
таыдирий
→
ﺠﺎﻤ
ﻲِﻨ
ﺀﺎ
ﺩﻴﺯ
ﱠﻻﺇ
ٌ
Жумланинг таыдирий кщриниши ыуйидагича бщлади:
ﺠﺎﻤ
ﺩﺤﹶﺍ
ﻲِﻨ
ﺀﺎ
ﺩﻴﺯ
ﱠﻻﺇ
Б) Муныотец – “
ﱠﻻﺇ
” ва унинг шерикларидан кейин,
юыоридаги кщп сонли нарсалардан чиыарилмаган ъолатда
зикр ыилинган бщлади. Масалан:
ِﺇ
ﻡﻭﹶﻘﹾﻟﺍ
ﻲِﻨ
ﺀﺎﺠ
ﺍﺭﺎﻤِﺤ
ﱠﻻ
ёки
ِﺇ
ﻡﻭﹶﻘﹾﻟﺍ
ﻲِﻨ
ﺀﺎﺠ
ﺩﻴﺯ
ﱠﻻ
ﺍ
Мустасно уч хил эцробланади:
А)
Насб щыилиши вожиб бщлади.
1) Юыоридаги жумла мщжаб калом, яцни мусбат жумла
______________________________________________________________
145
бщлиб, “
ِﺇﱠﻻ
”нинг щзи эса сифат бщлмаслиги керак.
Масалан:
ِﺇ
ﻡﻭﹶﻘﹾﻟﺍ
ﻲِﻨ
ﺀﺎﺠ
ﺩﻴﺯ
ﱠﻻ
ﺍ
Мщжаб калом деганда асосан истифъом, нафий, наъий
билан келмаслиги керак.
2)
Мустасно мустаснои минъудан муыаддам бщлиб,
олдига щтиб ыолганда;
Масалан:
ﺩﻴﺯ
ﱠﻻﺇ
ﻲِﻨ
ﺀﺎﺠ
ﺍ
ﻡﻭﹶﻘﹾﻟﺍ
3) Мустасно аксар истецмолда мустаснои муныотец
бщлганда;
Масалан:
ِﻓ
ﺎﻤ
ﺍﺭﺎﻤِﺤ
ﱠﻻﺇ
ﺩﺤﹶﺍ
ِﺭﺍﺩﻟﺍ
ﻲ
4) Мустасно кщпинча
ﻥﻭﹸﻜﻴ
ﹶﻻ
,
ﺱﻴﹶﻟ
,
ﹶﻼﹶﺨﺎﻤ
,
ﺎﻤ
ﺍﺩﻋ
,
ﹶﺨ
ﹶﻼ
,
ﺍﺩﻋ
лардан кейин келса, насб щыилади. Масалан:
ﺩﻴﺯ
ﺍﺩﻋ
ﻡﻭﹶﻘﹾﻟﺍ
ﻲِﻨ
ﺀﺎﺠ
ﺍ
Б)
Насб щыилиши жоиз, лекин бадал мухтор
102
бщлади.
Бунда “
ﱠﻻﺇ
”дан юыоридаги жумла ьойри мщжаб калом бщлиши
ъамда мустаснои минъу зикр ыилинган бщлиши керак.
Маслан
:
ﹰﻼﻴِﻠﹶﻗ
ёки
لﻴِﻠَﹶﻗ
ﱠﻻِﺍ
ﻩﻭﹸﻠﻌﹶﻓﺎﻤ
ٌ
насб
жоиз
бадал
мухтор
В)
О
милнинг таыозосига ыараб щыилади. Бунда “
ﱠﻻﺇ
” дан
юыоридаги мщжаб калом бщлиб, мустаснои минъу зикр
ыилинмаган бщлса, мацно тщьри бщлиши учун омилнинг
таыозосига ыараб эцробланади.
102
Ихтиёр
қилинган
.
146_______________________
Араб
тили
дарслиги
–
таркиб
қоидалари
Масалан:
ﻲِﻨﺒﺭﻀ
ﺎﻤ
ﺩﻴﺯ
ﱠﻻﺇ
2.
“
ﹶﻑﻴﹶﻜ
”
исми истифъомлардан бщлиб, щзидан олдинги
ёки кейинги фецлга ъол бщлаверади.
3. Бир ыанча калималар борки, улар замон ёки маконга
далолат ыилгани учун зарфдан ноиб бщлиб ишлатилади ва
насб ъолатда эцробланади. Улар ыуйидагилар:
Масдар
،ٌلﹾﺜِﻤ
ﻱﹶﺍ
،ﺽﻌﺒ
،
ﱞ
لﹸﻜ
،
Масалан:
ﱠﻼﱡﻁﻟﺍ
ﹶﻑﺍﺭِﺼﹾﻨِﺍ
ﻙﹸﺘﺭَﹶ
ﻅ
ﹶﺘﹾﻨِﺍ
ِﺏ
Жумланинг таыдирий кщриниши ыуйидагича бщлади:
ﻙﹸﺘﺭَﹶ
ﻅ
ﹶﺘﹾﻨِﺍ
ِﻑﺍﺭِﺼﹾﻨِﺍ
ﹶﺕﹾﻗﻭ
ﱠﻼﱡﻁﻟﺍ
ِﺏ
4.
ﺍﹶﺫﹶﻜﻫ
→
ﺎﻫ
–
танбеъ,
ﻙ
–
ташбеъ,
ﺍﹶﺫ
– ишора.
4-маш
қ
Сщзимга ыулоы сол. Ваытингни бекорга щтказма.
Имтиъон ваыти бщлди. Жуда ыийин масалани ечдим.
Бизнинг мадрасада кщп хариталар ва бир неча расмлар
бор. Щйин учун белгиланган ваытдагина щйна. Бу
календар жуда ыимматдир. Имтиъонда баланд даражага
чиыиб мукофот олдим. Карим одобли бола. У мактабни
жуда яхши кщради. Барча ваытини щйинга сарфламайди.
______________________________________________________________
147
5
ِﺓﺀﺍﺭِﻘﻟﺍ
ﹸﺔﻌﹶﻔﻨﻤ
ﹲﺔﻌﹶﻔﹾﻨﻤ
.
ٍﺔﹶﻠﻴﹶﻟ
ﹶﺕﺍﹶﺫ
.
ﺩﺍﺩﻌِﺘﺴِﺍ
.
ٌلﻴﻤ
.
ﻲﹶﻁ
.
ﺩﺒ
ﹶﻻ
.
ﹲﺔﻴِﻠﹾﺨﹶﺘ
.
ﺀﺎﻀﹶﻗ
.
ﹲ
ﺙ
ﻭﺩﺤ
.
ﺭﹶﻁﹶﺨ
.
ﹲﻕﻴِﻠﻌﹶﺘ
.
ﹲ
ﻍ
ﻭﹸﻠﺒ
.
ﺭﺎﺴِﻜﹾﻨِﺍ
.
ﹲﻕﺭﹶﻏ
.
ِﺡﺎﺒﺼِﻤﹾﻟﺍ
ﻥِﻤ
ِﺏﺭﹸﻘﹾﻟﺎِﺒ
ٍﺔﹶﻠﻴﹶﻟ
ﹶﺕﺍﹶﺫ
ﺩﻴِﺸﺭ
ﺱﹶﻠﺠ
.
ﻴ
ﹶﺫﹶﺨَﺃﻭ
ِﻪِﺴﻭﺭﺩِﻟ
ﺩِﻌﹶﺘﺴ
.
ﺎﻬﻴﹶﻟِﺍ
ُلﻴِﻤﻴ
ﹶﻻﻭ
ﹶﺓﺀﺍﺭِﻘﻟﺍ
ﺏِﺤﻴ
ﹶﻻ
ﻥﺎﹶﻜﻭ
.
ﻥِﻤ
ﺎﹰﻓﻭﹶﺨ
ﻙِﻟﹶﺫ
َلﻌﹶﻓ
ﻪﱠﻨِﻜﹶﻟﻭ
ِﺀﺍﺯﺠﹾﻟﺍ
.
ﻡﱠﻠﻌﹶﺘﻴ
ﺍﹶﺫﺎﻤِﻟ
ﹰﻼِﺌﺎﹶﻗ
ﻪﻤﹸﺍ
َلَﺄﺴﻭ
ﺏﺎﹶﺘِﻜﻟﺍ
ﻱﻭﹶﻁ
ﹰﻼﻴِﻠﹶﻗ
ﺱﺭﺩ
ﻥﹶﺍ
ﺩﻌﺒﻭ
ﹾﻟﺍ
Do'stlaringiz bilan baham: |