Қарақалпақ МӘмлекетлик университети экономика кафедрасы микроэкономика пәнинен

ОЛ=4r-8σ²
Тәўекелшилик активлердиң тәўекелшилик көрсеткиши 2% ге тең болса, бюджет шегарасы теңлемесы дүзилсин.


10. Сиз лотерея ойнаўға қарар етип, 200 мың сумлық лотерея сатып алдыңыз. Лотереяның бас утысы 800 млн сумға тең. Буннан тысқары усы ойында қуны 50 млн сумлық зергерлик буйымлары да ойналады. Бас саурыны утыў итималы 0.0002 ге, алтынларды утыў итималы болса 0.003 ге тең, деп қарасақ күтилип атырған утыс суммаңыз қаншасы пайда етеди?

11. Төмендеги таблицада 2 проекттиң мағлыўматлары берилген

1 – проект		2 – проект
Ўақыя	Итимал	Ўақыя	Итимал
28	0,09	22	0,20
62	0,48	18	0,26
32	0,06	26	0,21
20	0,03	20	0,18
80	0,24	10	0,16

Проектлерден қайсы биринде тәўекелшилик (жоғалтыў) көп. (қайсы проекттиң стандарт шетлениўи жоқары болса, сол проектте тәўекелшилик үлкен).


12. Сизди 2 бәсекелесип атырған фирмадан жумысқа усыныс етпекте. 1- кәрхана айына 900 ден 1 200 данаға шекем холодильник сата алса ол сизге 900 $, егер 500 ден 900 ға шекем болса 700 $, егер 500 ға шекем холодильник сата алса 300 $ айлық төлемекши. 2- кәрхана болса 900 ден 1 200 ға шекем холодильник сатса 800 $, 500 ден 900 ға шекем болса 600 $, 500 ға шекем холодильник сата алса 300 $ айлық төлеўге таяр. 1- кәрхананың 900 ден 1 200 ға шекем өним сата алыў итималы 0.25, 500 ден 900 ға шекем өним сата алыў итималлығы 0.35 ге тең, 2- кәрхананың болса 900 ден 1 200 ға шекем өним сата алыў итималы 0.3, 500 ден 900 ға шекем өним сата алыў итималы 0.4 ге тең болса, сизиң қайсы кәрханадан алыныўы күтилип атырған дәраматыңыз көбирек?


IX БАП. МӘМЛЕКЕТТИҢ БАЗАРҒА ТӘСИРИН БАҲАЛАЎ ҲӘМ БӘСЕКЕЛЕСКЕН БАЗАР НӘТИЙЖЕЛИЛИГИ

Темаға тийисли мәселе ҳәм тапсырмалардың үлгили шешимлери


1. Бәсекелескен базарда 270 фирма хызмет көрсетпекте. Олар 2 топарға тийисли: 1- топар, яғный A топарда 150 фирма болып, ҳәр бириниң улыўма қәрежетлер функциясы төмендегише берилген:
TC(A)=200+4×Q+0.125Q²
2-топар, яғный B топардағылар 120 болып, ҳәр бир фирманың улыўма қәрежетлери функциясы болса:
TC(B)=400+Q+0.25×Q²

1. 
   Улыўма усыныс функцияны табың.
   
2. 
   Егер базар талабы Q_D=1860-60×P болса, базардың тең салмақлылық параметрлери анықлансын.
   
3. 
   A топардағы ҳәм B топардағы фирмалардың ҳәр бири базарға қанша өним усыныс жетеди?
   

Шешими:

1. 
   Улыўма усыныс функцияны Q_S деп белгилеп аламыз:
   

Q_S=150×Q_A(P)+120×Q_B(P) болады. (1)
Бәсекелескен базардың тең салмақлылық жағдайы шәртине көре P=MC тәмийинлеўи керек.
A топар фирмалары ушын MC_A ды табыў ушын TC(A) ден өним аламыз:
MC_A=4+0.25Q_A=P болады. (2)
Тап сондай MC_B ды анықласақ MC_B=1+0.5Q_B=P болады. (3)
(2)ҳәм (3) лардан Q_Ava Q_B ды табамыз:
Q_A=4P-16 ҳәм Q_B=2P-2 (4)
Енди (4) ды (1) ге келтирип қойсақ,
Q_S=150×(4P-16)+120×(2P- 2)=840P-2640 болады.
b) базардың тең салмақлылық параметрлерин табыў ушын талап ҳәм усыныс функцияларын теңлестиремиз:
840P-2640=1860-60P
900P=4500
P=5
Буннан Q_S=Q_D=840×5-2640=1560 ге тең.
c) A топар фирмаларының ҳәр бири Q_A=4P-16=20-16=4
B топар фирмаларының ҳәр бири Q_B=2P-2=8
Жуўап: a) базардың улыўма усыныс функциясы Q_S=840P-2640
b) тең салмақлылық баҳа 5 бирлик, тең салмақлылық көлем болса 1560 бирликке тең.
c) A топардағы ҳәр бир фирма 4 бирлик, B топардағы ҳәр бир фирма 8 бирлик өним ислеп шығарады.