Aqshning vetnamdagi harbiy va siyosiy ekstansiyasi (1950-1975)

²¹² Palmer B. Yigirma besh yillik urush: Amerikaning Vetnamdagi harbiy roli. – Leksington. 1984.- B.115

²¹³ O`sha yerda-117-bet

129

30 mart holatiga ko`ra Amerika Qo`shma Shtatlari tomonidan taqdim etilgan. Ular Amerikaning Janubiy Vyetnamga harbiy yordami ko`payishiga Amerikaning o`zida qanday munosabatda bo`lishini real tasavvur qildilar. O`z navbatida, Nikson va Kissinger Pasxa hujumi nafaqat Janubiy Vetnam, balki AQShning o`zi uchun ham sinov, deb hisoblashgan. Amerika va Shimoliy Vetnam o`rtasidagi muzokaralarning kelajagi, ammo ularning fikri to`g`ridan-to`g`ri ushbu hujum natijalariga bog`liq edi. Bundan tashqari, Janubiy Vetnamdagi mag`lubiyat AQShning Vetnamdagi butun strategiyasiga tahdid soldi.
Prezident Nikson faqat Janubiy Vetnamdagi ittifoqchilarga yordam berish bilan cheklanib qolmadi. 6 aprel kuni Qo`shma Shtatlar DM3 dan o`n kilometr shimolda joylashgan nishonlarga hujum boshladi. 10 aprel kuni B-52 samolyotlari DM3 dan 240 kilometr uzoqlikda joylashgan Vin portini bombardimon qildi. Janubiy Vetnamdagi vaziyat yomonlashgani sababli, prezident oldinga borish haqida o`ylay boshladi – B-52 va yerdan hujum qiluvchi samolyotlarni Xanoy va Xayfonga yuborish. U DIAni mag`lub etishga qodir bo`lgan eng ishonchli dalillar portlar, yo`llar, ko`priklar, omborlar va omborxonalar, elektr stantsiyalari va ishlab chiqarish markazlariga ommaviy zarbalar bo`lishi mumkinligiga ishondi.
15 aprel kuni prezident Vyetnam shaharlarini va dengiz artilleriya qurollarini bombardimon qilish va o`qqa tutish bo`yicha ikki kunlik aksiya o`tkazishga qaror qildi. Ommaviy axborot vositalarida va Kongressda «kaptarlar» Nikson jangovar harakatlar kuchayishiga olib kelishini e`lon qildi va rus kemalari Xayfon portiga kirganligi sababli, u Qo`shma Shtatlarni SSSR bilan yadroviy mojaroga jalb qilish xavfini tug`dirdi.
1972 yil 28 mayda AQSh Kongressining Vakillar palatasi qonun loyihasiga qurol sotib olish va yangi, ilg`or qurol turlarini ishlab chiqishni davom ettirish uchun 2,3 milliard dollar ajratish to`g`risidagi tuzatishni ko`pchilik ovoz bilan rad etdi (245 – 152). armiya uchun

130

AQSh 2`4.
Ba`zi liberal senatorlar Niksonning Shimolni bombardimon qilishni qayta boshlash haqidagi qaroriga qarshi chiqishdi va 1965-1968 yillar oralig`ida ekanligini ta’kidladilar. havo hujumlari o`zini oqlamadi. Biroq, 1972 yildagi vaziyat o`sha yillardagidan farq qiladi. Niksonning birinchi harakati kampaniya nazoratini Birlashgan shtab qo`mondonligi va dala qo`mondonliklariga topshirish edi. Na prezident, na mudofaa kotibi endi nishonlarni belgilay olmadilar yoki bombalarning tonnajini aniqlay olmadilar. Nikson, shuningdek, ko`pgina «taqiqlangan zonalar», xususan, harbiy inshootlar, omborlar va yoqilg`i va moylash moylari jamlangan Xanoy va Xayfong atrofida joylashgan cheklovlarni olib tashladi. L) reydlar davomida lazer bilan jihozlangan «aqlli» bombalardan foydalanila boshlandi
yo`l-yo`riq ko`rsatdi va zarbalarni ko`rsatishga imkon berdi. Bunday qurollar bombardimon qilish samaradorligini sezilarli darajada oshirdi.
1972 yilda amerikaliklar Vetnamda «bir tomonlama vayronagarchilik va qotillik» ni amalga oshirish uchun mo`ljallangan har xil turdagi elektron jihozlardan keng foydalanishni boshladilar. Vatanparvarlarning kuchlarini aniqlash uchun ko`plab datchiklar, «detektor», «qidiruvchilar» erga tushib, tuproqqa yopishib qolgan yoki daraxtlarga tushib qolgan. Bu qurilmalarning barchasi tebranish, tovushlar, qadam tovushlari, harorat o`zgarishi va hatto hidlarga javob berdi. Ular dushmanni «sezishdi» va hujumni dasturlashtirdilar. Datchiklarning sezgirligi maydoniga tushgan barcha narsalar yo`q qilinishi kerak bo`lgan nishonga aylandi. Bunday ma`lumotni olgan aviatsiya keyin bombardimonlarni amalga oshirdi.
Amerikaning Xayfon va Xanoyga ommaviy havo reydlari AQSh siyosiy va jamoat doiralarida keng norozilik uyg`otdi. Kongress uchun, aftidan, Xanoy va Xayfon portlashlari 214 ta bo`lgan.