Aqshning vetnamdagi harbiy va siyosiy ekstansiyasi (1950-1975)

²⁰⁹ Kissinger, Oq uy yillari. – P.1023

²¹⁰ Cit. Iqtibos: Nikonov V. L. Respublikachilar: Niksondan Reygangacha. – M. 1988. – S. 79

²¹¹ Truong Nhu Trang, A. Vyetkong xotirasi – Vetnam urushi va uning oqibatlari haqida ichki ma`lumot. – NY 1985. – S. 194

127

Thieu hukumatining tarqatib yuborilishi bilan bog`liq holda, buni muzokaralarni ataylab kechiktirishga qaratilgan «hiyla» deb atadi.
Boshqa tomondan, Qo`shma Shtatlarni muzokaralar jarayonini ataylab kechiktirishda ham ayblash mumkin, ammo boshqa maqsadlar bilan. AQShning yangi strategiyasining asosiy yo`nalishlari – «Vetnamlashtirish», muzokaralar, «yumshtirish» va Amerika qo`shinlarini bosqichma-bosqich olib chiqishni e`lon qilib, Nikson Vetnam mojarosiga aralashishni to`xtatish xayolotini yaratmoqchi va Vashingtonga yukni engillashtirishga imkon bermoqchi edi. urushda bevosita ishtirok etish xarajatlari va buning Qo`shma Shtatlar uchun salbiy oqibatlari.
Bunday sharoitda, 1972 yil 30 martda Xanoy harbiy g`alaba qozonish uchun Pasxa hujumi deb ataladigan keng ko`lamli operatsiyani boshladi. Xalq-ozodlik qurolli kuchlari strategik tashabbusni o`zlashtirib, amerika-saygon qo`shinlarini bir qator og`ir mag`lubiyatlarga uchratdilar. Shimoliy Vyetnam qo`shinlari artilleriya va zirhli kuchlardan foydalangan holda, markaziy platoda joylashgan Quang Tri, Log Ninh va An Loc hududlarida, markaziy platoda dushmanning mudofaa chizig`ini chuqur yorib o`tishdi va Janubiy Vyetnamning asosiy aloqalarini uzdilar. qo`shinlar. Keng hududlarni ozod qilish natijasida «tinchlashtirish» dasturining natijalari bekor qilindi.
«Vyetnamlashtirish» siyosatini va Saygon rejimini saqlab qolish uchun Nikson ma`muriyati DRVga qarshi yangi jangovar harakatlarga murojaat qildi. Nikson Pasxa hujumining natijasini belgilovchi qarorni qabul qildi. Davlat departamenti va Mudofaa vazirligi tavsiyalariga e’tibor bermay, kommunistlarning jang maydonida g`alaba qozonish urinishini to`xtatish uchun AQShning barcha dengiz va havo kuchlarini zudlik bilan va to`liq hududga joylashtirishni buyurdi. Bu masala Pasxa hujumining bir aksi, yana urush bilan cheklanib qolmadi

128

Shimoliy Vetnamga qaytdi. Shu tariqa shimolda ikkinchi havo urushi boshlandi. «LINEBAKER» («Linebacker») operatsiyasi amalga oshirildi.
1972 yil mart oyida AQShning Vetnamdagi havo kuchlari ixtiyorida uchta F-4 eskadroni va A-37 eskadroni, jami 76 ta qiruvchi va hujumchi samolyotlari bor edi. Ikkita Hancock va Coral Sea samolyot tashuvchi kemalari Janubiy Osiyo sohillari yaqinida parvoz qildi, ularning har birida 90 ta, jami 180 ta samolyot bor edi.Tailandda yana 114 ta samolyot bor edi. Guam va Otanaoda joylashgan B-52 samolyotlarining soni 1972 yil 30 mart holatiga ko`ra 83 ta mashinaga yetdi. May oyining oxiriga kelib, Janubi-Sharqiy Osiyodagi AQSh harbiy-havo kuchlarida 409 ta F-4 va F-5 samolyotlari bor edi, bu 30 martdagi mavjud bo`lgan sondan ikki baravar ko`p. 20-maygacha B-52 bombardimonchi samolyotlari soni 83 tadan 171 taga ko`paydi. AQSh Harbiy-dengiz kuchlari ikkita aviatashuvchiga yordam berish uchun yana to`rtta aviatashuvchi jo`natdi va Vetnam va Tailandga dengiz piyodalarining bir nechta eskadrilyalarini yubordi. Bundan tashqari, bir oy davomida dengiz floti Vetnam qirg`oqlariga bitta og`ir kreyserni tortib oldi,
Samolyotlar soni to`g`risidagi ma`lumotlar AQSh havo kuchlarining tez o`sishini aniq ko`rsatib turibdi. 1972 yil mart oyida amerikaliklar 4237 ta, RAF esa 3149 ta parvozni amalga oshirdi.Aprelda umumiy parvozlar soni 17171 taga, may oyida 18444 taga yetdi, iyunda esa 15 946 212 213 taga kamaydi.
Prezident Nikson, Layard Rojers va boshqalar Janubi-Sharqiy Osiyoda havo va dengiz kuchlarini qurishga qarshi maslahat berganiga qaramay, shunday qarorga keldi. Ular Shimoliy Vetnamning hujumi «Vetnamlashtirish» kuchini sinab ko`rishi kerakligini va Janubiy Vetnam uni qo`llab-quvvatlashi kerakligini ta’kidladilar.