Aqshning vetnamdagi harbiy va siyosiy ekstansiyasi (1950-1975)

²⁸⁸Belov M.I. Farmoni. op. – 5-bet

203

Havo hujumiga qarshi boshqariladigan raketalar paydo bo`lgunga qadar qiruvchi samolyotlar havo hujumi qurollariga qarshi kurashda birinchi o`rinni, zenit artilleriyasi esa ikkinchi o`rinni egallagan. Raketalarning paydo bo`lishi bilan ular havo mudofaasi asosini tashkil etdi. Havo mudofaasi tarixida birinchi marta quruqlikdagi qurollar uning vositalari orasida etakchi o`rinni egalladi. Keyinchalik havo mudofaasi samaradorligining oshishi zenit-raketa tizimlarining miqdoriy o`sishi va sifat jihatidan yaxshilanishi, ekipajlarning jangovar tayyorgarligi darajasining oshishi bilan bog`liq.
Shu munosabat bilan taniqli harbiy nazariyotchi fransuz generali A. Boffre shunday ta’kidlagan edi: «Qanday bo`lmasin, qudratli zenit-raketa qoplami bilan ta`minlanganda aviatsiya quruqlikdagi janglarda hal qiluvchi rol o`ynay olmasligi endi aniq bo`ldi»289. . Boffrening ta’kidlashicha, «zenit-raketalarning otish kuchi havo jangi yo`nalishini butunlay o`zgartirdi».
Havo hujumidan mudofaa kuchlari va vositalarining qarshiligiga qarab, Harbiy havo kuchlarining taktikasi ham o`zgaradi.
Vetnam urushida (1965 yil o`rtalarigacha) vatanparvar kuchlar orasida kuzatilgan havo mudofaasining cheklangan imkoniyatlari va umumiy zaifligini hisobga olgan holda, aviatsiyaning eng xarakterli qo`llanilishi yoki katta guruhlarda (60-100) tanlangan nishonlarga ommaviy zarbalar berish edi. samolyot) yoki bir nechta eshelonlarda tezkor tuzilish va qo`llab-quvvatlash guruhlari yo`qligi bilan zich jangovar tuzilmalarda eshelonlangan harakatlar yoki 1,5 dan 4 km gacha balandlikdan nishonga bir nechta yondashuvlar.
Havo mudofaasining qiruvchi samolyotlar va zenit artilleriyasi bilan to`yinganligi hujum qiluvchi tomon aviatsiyasini havo hujumidan mudofaa kuchlari va vositalarini razvedka qilishni faollashtirishga majbur qildi. Razvedka ma`lumotlari kuchli havo mudofaasi zonalarini aylanib o`tish uchun parvoz marshrutlarini tanlashda ishlatilgan va agar zonalar bo`ylab parvoz qilish kerak bo`lsa, aviatsiya turli xil havo kemalaridan foydalangan.