Aqsh va yevropa mamlakatlari XIX- xx asrning boshlarida

XIX asr oxiri - XX asr boshlarida Avstriyaning davlat qismida. Ayniqsa, "chex savollari" kuchaygan. Chexiya imperiyaning eng iqtisodiy va ijtimoiy rivojlangan qismlaridan biri edi. Chexiya burjuaziyasining mamlakatning iqtisodiy va siyosiy hayotida mustahkam pozitsiyani egallashga bo'lgan tabiiy istagi chexlarning milliy tenglik uchun keng ijtimoiy harakati bilan to'ldirildi. Vengriyadan farqli o'laroq, Chexiya erlari XIX asrda. imperiya ichidagi mustaqilliklarini tan olishga erisha olmadilar. Natijada ko'plab chex burjua siyosatchilari ("yosh yigitlar" deb ataladi) Vena hukumatiga qarshi chiqdilar. Imperiya parlamentida - Reyxsrat - Avstriya-Germaniya deputatlari ozchilikni tashkil etganligi sababli (43% ovoz), muxolifat kuchlari uning ishini deyarli pala-partish qilishlari mumkin edi.
XIX asr oxiri - XX asr boshlarida. Germaniya-Chexiya munosabatlaridagi qoqintiradigan narsa bu ikki tildir. Avstriya hukumati 1897 yilda Chexiya yerlarida davlat tili nemis (davlat muassasalarida, armiyada va hokazolarda ishlatilgan), ikkinchi rasmiy til - chex tilini joriy etishga urinib ko'rdi. Avstriyada va Chexiya respublikasida (Germaniya bilan Sudetenland chegarasida yashagan nemislar) millatchilik nemis tashkilotlari ayniqsa bu erda bu qarorga qarshi chiqishgan. Ko'p shaharlarda ikki tilli til tarafdorlari va muxoliflarining namoyishlari bo'lib o'tdi. Parlamentdagi deputatlar o'rtasida to'qnashuvlar bo'lgan, shuning uchun politsiya aralashishga majbur bo'lgan. Ikki tilli tilni joriy etish to'g'risidagi qarorni imzolagan Bosh vazir C. Badeni Germaniya millatchisi tomonidan ishlab chiqilgan va qo'lida yaralangan. Ushbu voqealar natijasida hukumat iste'foga chiqdi, parlament tarqatib yuborildi. Ammo "Chexiya masalasi" qoldi.