Aqsh va Xitoyning Markaziy Osiyo uchun tayyorlagan "yumshoq kuchlar" strategiyasi Davr24

Фон
Шрифт

Georgia
AQSh va Xitoyning Markaziy Osiyo uchun tayyorlagan “yumshoq kuchlar” strategiyasi – Davr24
Davr24Davr24 – O’zbekiston, Markiy Osiyo va Dunyo yangiliklari.
Bir oz avval “AQSh Pekin bilan global kurashda yangi “yumshoq kuch” strategiyasini qo‘llashni rejalashtirmoqda” deb nomlangan material eʼlon qilgan edik. Ko‘p o‘tmasdan “Markaziy Osiyo Xitoy nigohida” deb nomlangan materialda Xitoy Markaziy Osiyodagi ilm-fan yo‘nalishi bo‘yicha olib borayotgan izlanishlari ularni qo‘llab-quvvatlash bo‘yicha ko‘rilayotgan tadbirlar borasida maqola eʼlon qilindi. Mazkur materialni eʼtiboringizga havola etamiz:
Xitoyda Markaziy Osiyo qay tarzda o‘rganilmoqda? Mintaqaga oid tadqiqotlar mustaqil respublikalar tashkil topishidan ancha oldin boshlangan edi.
Markaziy Osiyo mintaqasi bo‘yicha tadqiqotlar o‘tkazish yo‘lida turgan oyoqqa turish, yutuqlar va muammolar bosqichlari XXR Ijtimoiy fanlar akademiyasining Rossiya, Sharqiy Yevropa va Markaziy Osiyo instituti direktori Sun Chjuanchjining “Xitoydagi Markaziy Osiyo tadqiqotlarining 70 yilligi: yutuqlar va muammolar” deb nomlangan maqolasida （中国中亚研究70年:成就与问题）yaqqol ko‘rsatib berilgan.
Ushbu maqolaning qisqartirilgan tarjimasi (rus tilida) CAAN nashrida eʼlon qilingan, quyida uning o‘zbek tiliga tarjimasini eʼtiboringizga havola qilamiz.
Xalqaro siyosatda “Markaziy Osiyo mintaqasi” tushunchasi XIX asrda paydo bo‘lgan, biroq uning jug‘rofiy qamrovi nisbatan dudmalligicha qolib kelmoqda. Sovet davrida “Markaziy Osiyo” (O‘rta Osiyo) maʼmuriy bo‘linmasi 4 ta respublikani (O‘zbekiston, Qirg‘iziston, Tojikiston va Turkmaniston) ichiga olar, ular qatoriga Qozog‘iston kirmas edi. 1991 yildan boshlab Markaziy Osiyo mintaqaning 5 ta mamlakatini o‘z ichiga oladigan bo‘ldi.
Shinjon muxtor tumaniga yaqinligi sababli Xitoyning mintaqaga oid tadqiqotlari nisbatan erta boshlanganiga qaramay, Markaziy Osiyo bo‘yicha chin maʼnodagi tizimli va keng qamrovli ilmiy tadqiqotlar so‘nggi 30 yilda o‘tkazildi.
Ayrim Xitoy tadqiqot institutlari va oliy taʼlim muassasalari Markaziy Osiyo muammolarini o‘rganishga ixtisoslashgan institutlar tashkil qildi va ularning nisbatan barqaror tadqiqotchilar guruhi mavjud. Markaziy Osiyo va har bir mamlakatga bag‘ishlangan alohida tadqiqotlar tobora teranlashib bormoqda, ular natijalari, asosan, barcha sohalar va yo‘nalashlarni qamrab olmoqda.