G.Trumenning ichki siyosati
1945-yil 12-aprelda R.D.Ruzvelt to`satdan vafot etgach, ushbu vazifaga sobiq vitse-prezident GTrumen keldi. Mamlakat ichki hayotida GTrumen o`zidan oldingi prezident siyosatini davom ettirdi. Bundan tashqari aholini ijtimoiy himoyalash borasida u ilgarilab ketdi. G.Trumen kongress oldiga to`liq ish bilan bandlikni ta'minlash, adolatli mehnat munosabatlarini joriy etish, davlat uy-joylari qurilishi va xaroba kulbalarni yo`q qilishni o`z ichiga olgan ijtimoiy dasturni kuchaytirish bo`yicha takliflarni qo`ydi. "Yangi yo'nalish"dan farqli ravishda G.Trumen dasturi "adolatli yo`nalish" deya yuritila boshladi. Ushbu dasturni amalga oshirish natijasida qonuniy ravishda eng kam ish haqi miqdori ko`paytirildi, davlat tomonidan ajratiladigan sug`urta nafaqalari oshdi, nafaqa ta'minoti tizimiga ilgari nafaqa olmagan qo`shimcha 10 mln. kishi jalb etildi. Ayniqsa, turar-joy qurilishi dasturi katta taassurot qoldirdi: bir necha yil ichida kam ta'minlangan oilalar uchun 800 ming yangi uy-joy qurildi. Ushbu choralar Amerika xalqining xarid quwatini oshirib, arzon ommaviy iste'mol tovarlari ishlab chiqarishga mo`ljallangan AQSh sanoati uchun ichki bozorni ta'minladi. Har bir oila avtomobil, sovutgich, kir yuvish mashinasi sotib olish imkoniyatiga ega bo`ldi. Kreditga tovar berish tizimi ommaviy talab bo`lgan tovarlar ishlab chiqarish rivojini rag`batlantiruvchi xaridorlar faolligini ta'minladi. Mamlakatda hali dunyoning biror davlatida yo`q tovar — televizor paydo bo`ldi. AQSHda tijorat televideniyesi Ikkinchi jahon urushiga qadar paydo bo`lgan edi. Hozirda u ommaviy voqeaga aylandi. Ommaviy telefonlashtirish boshlandi. Har bir amerikalik oila shaxsiy telefon o`rnatish va har qanday paytda dunyoning istalgan burchagi bilan bog`lanish imkoniga ega bo`ldi.
Xalqaro munosabatlar
Shu bilan birga G.Trumen va uning ma'muriyati Amerika tashqi siyosatida keskin burilish yasadilar. AQSHda doimiy ravishda mintaqaviy, mahalliy va global miqyosda hujum operatsiyalari rejasini ishlab chiqish bilan shug`ullanuvchi harbiy partiya tashkil topdi. U ham demokratik, ham respublikachilar partiyasida bir xil hal qiluvchi ta'sir kuchiga ega bo`lib, uning ko`rsatmalariga, hatto, prezident va kongress bo`ysunishga majbur edi. Yaponiyada atom bombasining muvaffaqiyatli qo`llanishi harbiy partiyada jangovarlik tashabbusi xurujini uyg'otdi. Amerika diplomatiyasi atom bilan shantaj qilib qo`rqituvchi atom diplomatiyasiga aylandi. "Trumen doktrinasi", "Marshall rejasi", NATO harbiy blokining tashkil etilishi Amerika tashqi siyosatini "kuch pozitsiyasi"dan yuritishning ketma-ket bosqichi edi. Xitoy inqilobi va 1949-yil XXRning tashkil topishi Amerika strategiyasiga nisbatan katta zarba bo`ldi. AQSH Uzoq Sharqda Chan Kay-Shi o`rnatgan tartib tufayli muhim strategik suyanchni yo`qotdi. AQSHning "tiyilib turish" siyosatining eng yuqori cho`qqisi Koreyadagi urush bo`ldi. Qo`shma Shtatlar bu urushda 142 ming kishini yo`qotdi. Bu mamlakatning butun Ikkinchi jahon urushi davomida yo`qotgan kishilar sonining yarmi demakdir Nihoyat, 1949-yil sovet atom bombasining sinovdan o`tishi "kuch pozitsiyasi"dan siyosatni amalga oshirish umidini butkul yo`qqa chiqardi.
Do'stlaringiz bilan baham: |