KASRLARNI QISQARTIRISH ...................................................................................................63
28. Rajabov Shuhrat Sharifboyevich, Shixova Inobat Omonovna
АRIFMЕTIK PRОGRЕSSIYAGА DОIR MАSАLАLАR .........................................................66
8
Апрель 2021 17-қисм
Тошкент
ФИЗИКА-МАТЕМАТИКА ФАНЛАРИ ЮТУҚЛАРИ
YOSHLAR HAYOTIDA “FIZIKA” FANINING UMUMMILLIY QADRIYATLAR
BILAN BOG’LIQLIGI VA AHAMYATI
Nomozova Dilnoza Nuraliyevna. O’qituvchi
Navoiy viloyati Zarafshon shahar
12- umumiy o’rta ta’lim maktabi
Telefon 93 464-09-95
Annotatsiya. Ushbu maqola kishining o`zi tug`ilib o`sgan yurtiga ehtirom, o`z taqdirini mana
shu yurtsiz tasavvur qila olmaslik, o`tgan ajdodlar xotirasiga sadoqat, kattalarga doimiy hurmat,
kichiklarga izzat ko`rsatish, har qanday sharoitda ham hayo va andishani saqlash, turmushda
poklikka alohida e`tibor haqida.
Kalit so’zlar: An`ana,qadriyat, axloqiy fazilatlar, madaniyat, milliylik, ma`naviyat.
Millat o`z o`zidan shakllanmaydi, balki u jamiyat tarixiy taraqqiyotining mevasidir. Uning
to’laqonli millat maqomiga yetishi uchun har bir etnik birlik milliy tilning, madaniyat, urf odat,
an’analar, qadriyatlardagi o’ziga xosligini ya’ni milliy o’zligini anglashi lozim.
Milliy ma’naviy qadriyatlar tizimida axloqiy sifat, diniy qadriyatlar munosib o’rin egallaydi
va milliy o’zlikni anglashning muhim sharti, omili sifatida namoyon bo’ladi. Shu bilan birgalikda
dunyoviy bilimlarni egallash ham muhim o’rin tutadi. Axloqiy, diniy va dunyoviy qadriyatlar
aksari hollarda o’zaro bog’liq bo’lib, jamiyatning ma’naviy yuksalishida, yosh avlod tarbiyasida
birdek muhim ahamiyatga ega. «Qadriyat» tushunchasi - juda keng tushuncha. Uning bir qismi
- ma’naviy qadriyatlardir. Ilm-fan rivojlanishi bilan birgalikda milliy qadriyatlar rivojlanishi
bir-biri bilan uzviy bog’langan bo’lib bir-birini to’ldirib boradi. Milliy ma’naviy qadriyatlar
«milliylik», «ma’naviyat» va «qadriyat» tushunchalari kesishgan nuqtada jamlangan ijtimoiy
hodisalarni o’z ichiga oladi. «Milliy ma’naviy qadriyatlar» tushunchasiga quyidagicha ta’rif berish
mumkin: “Muayyan millat vakilllari uchun zarur va ahamiyatli, aziz va ardoqli bo’lgan manfaati
va maqsadlariga xizmat qiladigan ma’naviy boyliklar, amallar va tamoyillar, g`oyalar va me’yorlar
milliy ma’naviy qadriyatlardir”. Har bir xalqning o’zi uchun e’zozli, qimmatli bo’lgan ma’naviy
boyliklari bo’ladi. Bular asrlar davomida avloddan avlodga o’tib kelgan, hozirgi kunda ham
o’zining ahamiyati va qadrini yo’qotmagan, shu xalqning iftixor manbaiga aylangan durdonalardir.
Masalan, qirg`iz xalqi «Manas» dostoni bilan, misrliklar qadimiy piramidalar, fransuzlar Parijdagi
Luvr saroyi, o’zbeklar Samarqandu Buxoro va Xiva bilan haqli ravishda faxrlanadilar.
Fizika fani rivojlana borishi tarixiga nazar tashlasak, buyuk bobokalonlarimiz bo’lgan Abu
Rayhon Beruniy, Ibn Sino, Abu Bakr-Ar Roziy, Forobiy kabi allomalarimizga borib taqaladi. Bu
allomalarimizning fanga qo’shgan hissasi juda katta o’ringa ega bo’lib milliy qadriyatlarimiz bilan
chambarchas bog’langandir.
Millat va elatlarning o’ziga xos tarixiy merosi, san’ati va adabiyoti bilan bir qatorda ularning urf
odat va marosimlari, madaniy munosabat va axloqiy fazilatlari ham ma’naviy qadriyatlar tizimiga
kiradi.Milliy ma’naviy qadriyatlarda xalqning dunyoqarashi va hayotga munosabati, ichki tabiati
va turmush tarzi o’z ifodasini topadi. Bularda millatning ruhiy olami va tafakkur tarzi, orzu umidlari
va ideallari, vijdoni va or nomusi aks etadi.Ushbu qadriyatlar vositasida turli hodisa va holatlarga,
yangi paydo bo’layotgan faoliyat turlari va rasm rusumlarga baho beriladi. Yosh avlodning hayotiy
mo’ljallari, «zamona qahramoni» haqidagi tasavvurlari ham ma’naviy qadriyatlardan kelib chiqib
shakllanadi. Milliy an`ana va ma’naviy qadriyatlar ijobiy axloqiy sifatlarni takomillashtirish,
davlat va millat rivojiga to’g’anoq bo’ladigan salbiy illatlarni bartaraf etish omilidir. Davrlar
o’tishi bilan milliy an`ana ma’naviy qadriyatlar ham o’zgarib, rivojlanib, yangilanib, boyib boradi.
Zamon ruhiga va taraqqiyot talablariga mos kelmay qolgan me’yor va talablar inkor etiladi.
Bunga kundalik hayotimizdan: turmush tarzi, kiyinish, ovqatlanish, to’y xashamlarni o’tkazish
