Apparat va dasturiy

Zamonaviyhisoblashtizimlariquyidagilarbilantavsiflanadi:

• 
  mikroprosessorlar (masalan, PentiumMPqiymatlarni 64 razryadliqiymatlarshinasibo‘yicha 528 Mbayt/stezlikbilanberishimumkin) vabazibirtashqiqurilmalar (masalan, yuqorisifatliraqamlito‘liqekranlivideonitasvirlashuchun 22 Mbayt/so‘tkazishqobiliyatikerakbo‘ladi) tezkorliginingjudahamo‘sibketishibilan;
  
• 
  ko‘psonliinterfeysamallariningbajarilishinitalabyetuvchi (masalan, Windows dagrafikaniqaytaishlashdasturlari, multimedia) dasturlarningpaydobo‘lishibilan.
  

Busharoitlarda, birvaqtningo‘zidabirnechtaqurilmalargaxizmatko‘rsatuvchikengaytirishshinasiningo‘tkazishqobiliyatifoydalanuvchilarningqulayishlashiuchunyetarlibo‘lmayqoldi, negakikompyuterlaro‘zoqvaqt «o‘ylanibqoladigan» bo‘libqoldi.

Interfeyslarniishlabchiqaruvchilarlokalshinalarniyaratishyo‘lidanbordilar, bushinalarbevositaMPningshinasigaulanib, ularMPningtaktlichastotasida (lekinuningichkiishchichastotasidaemas) ishlaydivaMPganisbatanba’zitashqitezkorqurilmalar: asosiyvatashqixotira, videotizimlarvaboshqalarbilanaloqanita’minlaydi.

Hozir universal lokal shinalarning 2 ta asosiystandartimavjud: VLB va PCI .

1) VLB (Vesa Local Bus) shinasi 1992 yildavideojixozlarstandartlariassosiasiyasi (VESA — VideoequipmentStandardsAssotiation)tomonidanishlabchiqilganvashuninguchunko‘pinchaVESAshinasidebatashadi.

VLB shinasi, moxiyatijihatidan, videoadaptervaqismanvinchester, multimediaplatalari, tarmoqliadapterbilanaloqaqilishuchunMPniichkishinasiningkengaytmasidir. shinarazryadliligi — 32 bit, yaqinoradashinaning 64-razryadlivariantachiqadi. VLB bo‘yichaqiymatlarniuzatishninghaqiqiytezligi — 80 Mbayt/s (nazariyerishiladigani — 132 Mbayt/s).

Shinaningkamchiliklari:

• 
  80386, 80486 MPlaribilanishlashgamo‘ljallangan, hozircha Pentium, Pentium Pro, Power PC prosessorlariuchunmoslashmagan;
  
• 
  MPningtaktlichastotasigaqattiqbog‘liqligi (harbir VLB shinasifaqataniqbirchastotagamo‘ljallangan);
  
• 
  ulanadiganqurilmalarsoniningkamligi — VLB shinasigafaqat 4 taqurilmaulanishimumkin;
  
• 
  shinaxakaminingyo‘qligi — ulanadiganqurilmalaro‘rtasidaziddiyatlarbo‘lishimumkin.
  

2) PCI shinasi (Peripheral Component Interconnect) 1993 yilda Intel firmasitomonidanishlabchiqilgan.

PCI shinasi VLB gaqaraganda birmuncha universalroqhisoblanadi, uistalganMPbilanishlashuchunmoskelishimumkin: 80486, Pentium, Pentium Pro, Power PC vab.; uavtokonfigurasiyalashimkoniyatibilanturlixilkonfigurasiyali 10 taqurilmaniulashimkoniniberadi, o‘zining «hakamiga», qiymatlarniuzatishniboshqarishvositalarigaega. PCI shinasihozirchaanchaqimmat.

PCI ningrazryadliligi — 32 bit, uni 64 gachakengaytirishimkoniyatibor, nazariyo‘tkazishqobiliyati 132 Mbayt/s, 64 bitlivariantdaesa — 263 Mbayt/s (2 martapastroq).

PSI shinasilokalbo‘lsahamkengaytirishshinasiningko‘pginavazifalarinibajaradivaxususan, ISA, EISA, MCA kengaytirishshinalari PCI shinasiborbo‘lgandabevositaMPgaemas (VLB shinasiniishlatilganikabi), balki PCI shinasiningo‘ziga (kengaytirishinterfeysiorqali) ulanadi (uularbilanmoskeladi). Tizimlarning VLB va PCI shinalaribilankonfigurasiyalarningvariantlarimosravishda 38 - va 39 -rasmlardako‘rsatilgan. shunita’kidlashkerakki, ShKda VLB va PCI shinalarinifaqatmosravishda VLB yoki PCI -boshplatasiborbo‘lgandaishlatishmumkin.

Multishinastrukturaliboshplatalarishlabchiqarilmoqda, ular VIP shinali (VLB, ISA va PCI ningboshharfla ribo‘yicha) boshplatadebataluvchi ISA/ EISA, VLB va PCI shinalariniishlatishgaimkonberadi.