Apparat va dasturiy

Kompyuterlarningtuzilishi.Yuqoridaaytibo‘tilganidekzamonaviykompyuterlarningbarchasifonNeymantamoyillariasosidayaratilgan, ya’niularningbarchasibirxilfunksionaltuzilmagaega.

Kompyuterkonfiguratsiyasidebuningtarkibigakiruvchiqurilmalarro‘yxatigavabuqurilmalarningasosiyparametrlarigaaytiladi.

Zamonaviykompyuterlarquyidagiasosiybloklardantashkiltopadi.

• 
  Protsessor (tizim) bloki;
  
• 
  Monitor;
  
• 
  Klaviaturavasichqoncha.
  

Protsessorblokitarkibigakamidaquyidagiqurilmalarkiradi.

Korpusvaelektrta’minotibloki;

Asosiyplata;

Mikroprotsessorvaunisovutuvchikuler;

Tezkorxotira;

Vinchesterturidagitashqixotira. Ulardantashqari, protsessorblokiichidaoptikdisklar: CD va DVD larnio‘qiydiganvaulargama’lumotѐzadiganqurilmalar, videoprotsessorplatasi, internetgaulanishuchunturlirusumdagimodemlar, FM radio, oddiyѐkisun’iyyo‘ldoshtelevideniesiniqabulqiluvchiqurilmalarvaboshqashungao‘xshashjihozlarjoylanishimumkin.

Kompyutergaulanadiganboshqaqurilmalar: klaviatura, sichqoncha, joystik, ovozkuchaytirgich, mikrofon, printer, skaner, fotovavideokamera, mobiltelefon, fleshxotira, tashqivinchester, mahalliykompyutertarmog‘i, internetgaulanishkabelivaboshqashungao‘xshashqurilmalarprotsessorblokigauningoldvaorqatomonigachiqarilganulanishnuqtalarigaulanadi.

Kompyutergaulanadigan, to‘g‘rirog‘i, uningtarkibigakiruvchiqurilmalarjoylashigako‘rato‘rttoifagabo‘linadi: joylangan, ichki, tashqivaqo‘shimcha. Joylanganqurilmalarasosiyplatatarkibigakiradi. Ichkiqurilmalarturlishinalarorqaliasosiyplatagaulanadivakompyuterningprotsessorblokiichidajoylashganbo‘ladi. Tashqiqurilmalardebkompyuterningasosiykonfiguratsiyasitarkibigakiruvchivaprotsessorblokidantashqaridajoylashganqurilmalar: klaviatura, sichqoncha, monitor, printer, fleshxotira, ovozkuchaytirgichkabiqurilmalargaaytiladi. Qo‘shimchaqurilmalardebkompyuterningasosiykonfiguratsiyasitarkibigakirmaydiganvaprotsessorblokidantashqaridajoylashganqurilmalar: proektor, skaner, videokameravaboshqalargaaytiladi. Funksionalvazifasi (ma’lumotlarnikiritishivachiqarishiga) ko‘raqurilmalaruchtoifagaajratiladi: kirituvchi, chiqaruvchi, hamdakirituvchivachiqaruvchikirituvchiqurilmalar. Masalan, klaviaturakirituvchi, monitorchiqaruvchi, vinchesterhamkirituvchi, hamchiqaruvchiqurilmadir



Korpus.Kompyuterkorpuslariodatdatikvaѐtiqko‘rinishdabo‘ladi. Tikkorpuslar Tower (minora) debataladivaularninguchtaturibor: big (katta, balandligi 19 dyuym), midi (o‘rta, 16 dyuym), mini (kichik, 13 dyuym). Ulardanbirinchisiodatdaserverlarvao‘takuchlikompyuterlar, ikkinchisiommaviykompyuterlar, uchinchisiarzonkompyuterlaruchunmo‘ljallangan. Yotiqkorpuslarningbalandligijudapastbo‘lib, ularodatdaustigamonitorqo‘yishgamo‘ljallangan.

Keyingipaytda super mini tower vamonoblokdebataluvchikorpuslarommaviylashibbormoqda. Ularningommaviylashuviningasosiysababibirinchidanularkamjoyegallaydi, ikkinchidanularningboshqalardanajralibturuvchidizaynidir. Super mini tower korpuslariningbalandligiboshqakorpuslarningbalandligidan 2-3 martakam.

Monobloklardaesatizimkorpusidanbutunlayvozkechilgan. Undabarchaqurilmalarmonitorkorpusigajoylanadi.

Kompyuterkorpusimustahkambo‘lishikerak. Ungabirnechaventilyatorlaro‘rnatiladivaularkuchlitebranishlargasababbo‘ladi. Butebranishlarvinchesterturidagidisklaruchunjudaxavfli. Korpuskarkasikuchlibo‘lsa, ventilyatorlarningtebranishikorpusningtebranishigaolibkelmaydi.

Korpusningyanabirmuhimjihatiuningqandayasosiyplatalargamo‘ljallanganligidir. Korpuslarningbujihatiformfaktordebataladi. ATdebatalgankorpuslaro‘zo‘rnini AT-X debnomolgankorpuslargabo‘shatibberdi.

Korpuslarulargao‘rnatilganelektrta’minotiblokiningquvvatibilanhamfarqlanadi. AT korpuslaridagita’minotblokiquvvati 100 – 300 Vattbo‘lsa, AT-X korpuslaridabuko‘rsatkich 350 – 500 Vattgateng. Ta’minotbloklari 5 va 12 Voltkuchlanishlielektrtoklariniishlabchiqaradilar.

Ilgarilarimikroprotsessorlargaham 5 voltlikuchlanishlielektrtokiberilardi. Mikroprotsessorlardatranzistorlarsonioshishibilanulardaajraladiganissiqlikmiqdorinikamaytirishuchun 5 voltkuchlanishavval 3 voltgacha, so‘ng 1,1 voltgachakamaydi.