Аҳоли сони ва такрор барпо бўлиши

DYNYONING YUIRIK AGLOMERASIYALARI
Aglomeratsiya
Aholi soni ( 
mln. kishi., 
2013 g.) 
Aglomeratsi
ya
Aholi soni ( 
mln. kishi., 
2016 g.)
Tokio
25
Tokio
28,7
Nyu-York
16,1
Bombey
27,4
Mexiko
15,1
Lagos
24,4
San-Paulu
14,8
Shanxay
23,4
Shanxay
13,5
Jakarta
21,2
Bombey
12,2
San-Paulu
20,8
Los-Andjeles
11,5
Karachi
20,6
Pekin
10,9
Pekin
19,4
13.1-Dunyo aglomerasiyalari. 
Aglomyeratsiya chegaralari odatda, markaz shahar bilan uning atrofidagi shaharlar 
o‗rtasidagi mehnat, madaniy-maishiy aloqalar samaradorligi bilan belgilanadi. Bu 
aloqalar chegarasi hozirgi zamonaviy transport rivojlangan bir vaqtda 50-60 km 
oraliqdagi radiusni tashkil etadi. Ko‗pgina hollarda bu shahar aglomyeratsiya 
chegarasi ma‘muriy chegaralar bilan mos kelmaydi.
Shahar atrofidagi aholi manzilgohlarining shahar markazidan va uning 
atrofidan kelayotgan aholi hisobiga tezroq rivojlanishi shahar aglomyeratsiyasining 
o‗z chegarasidan tashqariga chiqishiga olib kelmoqda. Bu jarayon fanda 
suburbanizatsiya 
- deb ataladi (suburbanizatsiya lotinchadan subur-shahar atrofi). 
Shahar markazidagi ekologik vaziyat, o‗ziga xos murakkab turmush tarzi, narx-

---

266 
navoning balandligi, jinoyatchilikning o‗sishi, soliqning yuqoriligi kabi noxush 
holatlardan charchagan, zyerikkan odamlarning shahardan tashqariga ko‗chib 
o‗tishi va shahar markaziga ishga kyelib-kyetishi suburbanizatsiya jarayonining 
rivojlanishida yetakchi omillardan hisoblanadi. Eng avvalo bunda aholining 
moddiy jihatdan o‗ziga to‗q qatlami shahar atrofiga kelib joylasha boshlaydi. 
Keyinchalik o‗rta qatlam va o‗z navbatida aholi bilan baravariga ishlab chiqarish 
va xizmat ko‗rsatish sohalari ham kelib o‗rnashadi, rivojlanadi. 
Vaqt o‗tishi bilan shahar va shaharchalar, o‗zaro hududiy tutashib, qo‗shilib 
ketadi va uni ayrim joylarda urbanizatsiyalashgan hududlar deyishadi (London, 
Rur havzasi konurbatsiyasi va x.k.). Urbanizatsiyalashgan hududlar 3-5 ta 
aglomyeratsiyaning birlashishidan tarkib topadi.