Аҳоли сони ва такрор барпо бўлиши

13.2. Shahar aholi manzilgohlarini klassifikatsiyalash 
 
Shaharlar hoh u yirik, hoh mayda bo‗lishidan qat‘iy nazar har birining 
bajaradigan o‗z funksiyasi bor. Shaharlarning funksiyasi-aholining shahar hosil 
qiluvchi tarmoq va sohalardagi ishlab chiqarish faoliyati hisoblanadi. Shaharlarni 
shahar hosil qiluvchi funksiyasiga ko‗ra ikkita asosiy guruhga ajratish mumkin: 
I.
 
Ishlab chiqarish (industrial); 
1)
sanoat; 
2)
transport; 
3)
savdo-sotiq; 
II.
 
Noishlab chiqarish; 
1)
harbiy; 
2)
madaniy; 
3)
kurort. Shuningdek, ba‘zi olimlar shaharlarni
 
quyidagi funksional 
tiplarga ajratishni ma‘qul ko‗radi. 
Siyosiy-ma‘muriy markazlar, poytaxt shaharlar. 
Ko‗p funksiyali shaharlar-viloyat markazlari. 
Ko‗p tarmoqli yirik sanoat markazlari. 
Asosan bir yoki ikki sanoat tarmog‗iga ixtisoslashgan shaharlar. 
Transport markazlari. 
Agroindustrial shaharlar. 
Tuman markazlari. 
Rekreatsiya shaharlari. 
Ilmu-fan markazlari, univyersitet shaharlari va x.k.
Shaharlar mazkur yuqorida keltirilgan funksiyalari bo‗yicha bir-biridan ma‘lum 
darajada farq qilishadi. Masalan, dunyoda AQSHdagi Detroyt, Rossiyadagi 
Tolyatti shaharlari avtomobilsozlik, Fransiyadagi Dyunkyerk, Ukrainadagi Odessa, 
Rossiyaning Vladivostok, Murmansk transport, ya‘ni port shaharlar; Angliyadagi 
Kembridj, Germaniyaning Xaydelburg, Dubna o‗quv, ilmiy markazlar; 
Hindistonning Varanasi, Saudiya Arabistonining Makkasi diniy markazlar 

---

262 
vazifasini bajarishi bilan ajralib turadi. Ko‗pgina shaharlar bitta emas, birqancha 
funksiyani bajaradi, bunday shaharlar 
“polifunksional”
shaharlar hisoblanadi.