Аҳоли сони ва такрор барпо бўлиши

13.1-jadval 
Yer shari mintaqalarida urbanizatsiya darajasi 
mintaqalar 
Shahar aholisining hissasi, foizda 
1900 
yil 
1950 
yil 
2000 
yil 
2010 
Yil 
2017 
yil 
Shimoliy Amerika 
39 
64 
78 
79 
81 
Lotin Amerikasi 
13 
41 
77 
77 
80 
Xorijiy Yevropa 
35 
54 
76 
71 
74 
Avstraliya va Okeaniya 30 
62 
74 
67 
69 
Xorijiy Osiyo 
5 
17 
38 
42 
49 
Afrika 
3 
15 
37 
38 
41 
Dunyo bo‗yicha 
14 
29 
48 
50 
54 
Manbalar: Копылов В.А. География населения. Учебное пособие. - М.: Маркетинг, 1999, 1999.-c.119. 
Population Refyerence Bureau. 2017 World Population Data Sheet. 
o‗rni. Makrodarajadagi o‗rin shaharlar rivojlanishida, yuqori bosqichlarga 
chiqishida alohida ahamiyatga ega. Biroq, bu o‗rin shaharlar taraqqiyotida ijobiy 
xususiyat kasb etmasa, ular hayot faoliyati o‗zgarishsiz qolavyeradi. Ko‗plab 
qadimiy shaharlarning geografik o‗rni ular umrini belgilashga xizmat qilgan, desak 
xato bo‗lmaydi. Chunki, aynan shu geografik o‗rindagi noqulayliklar yer yuzidan 
ko‗plab shahar va shaharchalarning yo‗qolib kyetishiga sabab bo‗lgan.
N.N.Baranskiy shaharlarning iqtisodiy geografik o‗rni ular uchun muhim 
iqtisodiy ahamiyatga ega. Uni tabiiy geografik o‗rindan, ya‘ni tabiiy ob‘ektlarga 
nisbatan tutgan o‗rnidan farqlay bilish kerak, chunki, dengiz qirg‗og‗i, tog‗ 
tizmalari shahar iqtisodiyotiga ta‘sir etishi yoki etmasligi mumkin, deydi. 
shaharlarning iqtisodiy geografik o‗rni (IGO‗) birqancha komponentlardan tashkil 

---

259 
topadi. Bular esa o‗z navbatida, yana bir necha elementlarga bo‗linib ketadi. 
Jumladan:
1.
Shaharlarning tabiiy geografik o„rni:

tabiat zonalariga nisbatan o‗rni; 

tabiiy resurslarga nisbatan;