Аҳоли сони ва такрор барпо бўлиши

MIGRASIYANING MAQSADIGA KURA T
U
RLARI
1. Doimiy migratsiya – aholining bi ron hududga
doi mi y ravi shda ko‗chib ketishi.
2. Mavsumi y mi gratsi ya – aholi ning ma‘lum davrga
bi ron hududga ko‗chib keti shi.
3.
Te branma migratsiya – aholining o‗qish , ishlash
maqsadi da bi r joydan ikkinchi joyga har kungi yoki har
haftal ik harakati.
4. Si rkul yar mi gratsi ya – aholining qi sqa davr davomi da
ma‘lum maqsad sababli yuz beradigan harakati.
11.1-rasm. Migratsiyaning turlari. 
Muddatiga ko„ra
– migratsiyaning doimiy vaqtincha (mavsumiy) va 
tebranuvchi (mayatniksimon) turlari ajratiladi. 
Doimiy migratsiya
- bu aholining ko‗chib ketgan joyida butunlay qolib 
kyetishi yoki uzoqroq muddat qaytib kelmasligidir. Kishilarning nisbatan qisqa 
muddatdan so‗ng ko‗chib ketgan joylariga qaytib kelishlari vaqtinchalik 
migratsiyadir. Vaqtingchalik migratsiyaning eng muhim yo‗nalishi mavsumiy 
migratsiya bo‗lib, kishilarning yilning muayyan bir faslida chetga chiqishi yoki 
kelishi jarayonidir. Mavsumiy migratsiya asosan mehnat migratsiyasiga xos 
jarayon bo‗lib, aholi bandligida katta tebranishlar bo‗ladigan va ishchi kuchiga 
1
Бўриева М.Р. Демография асослари. - Т., 2002. 

---

227 
talab katta bo‗ladigan mavsumlarda kishilarning migratsion faolligi bir necha 
barobar ortib ketadi. Mavsumiy migratsiya ko‗proq qishloq xo‗jaligi, mehmonxona 
xo‗jaligi singari ishchi kuchini ko‗p talab etadigan va yuqori malaka talab 
etilmaydigan ishlar bilan bog‗liq bo‗ladi. Misol uchun yoz oylarida Turkiya, 
Shveysariya kabi davlatlarga xorijlik sayyohlarning ko‗plab kelishi natijasida 
ishchi kuchiga bo‗lgan talab keskin ortadi. Bu esa daromad topish darajasi nisbatan 
pastroq bo‗lgan davlatlardan ko‗plab ishchilarning oqib kelishiga sabab bo‗ladi.
1
Migratsiya masshtabi

Migrаtsiya
miqyosi
(mаsshtаbi)
-
migrаtsiyaning
hududiy tаvsifini bеrаdi vа miqyosigа ko‘rа tаshqi
(хаlqаrо)
hаmdа
ichki
(rаyоnlаrаrо)
migrаtsiyalаr
аjrаtilаdi. Tаshqi migrаtsiya qit’аlаrаrо vа qit’а ichidа
mаmlаkаtlаrаrо sоdir bo‘lаdi. Ichki migrаtsiya esа
rаyоnlаrаrо, rаyоn ichidа shuningdеk shаhаr vа qishlоq
o‘rtаsidа sоdir bo‘lishi mumkin.