Аҳоли сони ва такрор барпо бўлиши

DYNYONING YUIRIK AGLOMERASIYALARI
Aglomeratsiya
Aholi soni ( 
mln. kishi., 
2013 g.) 
Aglomeratsi
ya
Aholi soni ( 
mln. kishi., 
2016 g.)
Tokio
25
Tokio
28,7
Nyu-York
16,1
Bombey
27,4
Mexiko
15,1
Lagos
24,4
San-Paulu
14,8
Shanxay
23,4
Shanxay
13,5
Jakarta
21,2
Bombey
12,2
San-Paulu
20,8
Los-Andjeles
11,5
Karachi
20,6
Pekin
10,9
Pekin
19,4
 
13.1-Dunyo aglomerasiyalari. 
 
Aglomyeratsiya chegaralari odatda, markaz shahar bilan uning atrofidagi shaharlar 
o‘rtasidagi mehnat, madaniy-maishiy aloqalar samaradorligi bilan belgilanadi. Bu 
aloqalar  chegarasi  hozirgi  zamonaviy  transport  rivojlangan  bir  vaqtda  50-60  km 
oraliqdagi  radiusni  tashkil  etadi.  Ko‘pgina  hollarda  bu  shahar  aglomyeratsiya 
chegarasi ma’muriy chegaralar bilan mos kelmaydi.   
Shahar  atrofidagi  aholi  manzilgohlarining  shahar  markazidan  va  uning 
atrofidan kelayotgan aholi hisobiga tezroq rivojlanishi shahar aglomyeratsiyasining 

---

 
268 
o‘z  chegarasidan  tashqariga  chiqishiga  olib  kelmoqda.  Bu  jarayon  fanda 
suburbanizatsiya - deb ataladi (suburbanizatsiya lotinchadan  subur-shahar atrofi). 
Shahar  markazidagi  ekologik  vaziyat,  o‘ziga  xos  murakkab  turmush  tarzi,  narx-
navoning  balandligi,  jinoyatchilikning  o‘sishi,  soliqning  yuqoriligi  kabi  noxush 
holatlardan  charchagan,  zyerikkan  odamlarning  shahardan  tashqariga  ko‘chib 
o‘tishi  va  shahar  markaziga  ishga  kyelib-kyetishi  suburbanizatsiya  jarayonining 
rivojlanishida  yetakchi  omillardan  hisoblanadi.  Eng  avvalo  bunda  aholining 
moddiy  jihatdan  o‘ziga  to‘q  qatlami  shahar  atrofiga  kelib  joylasha  boshlaydi. 
Keyinchalik  o‘rta  qatlam  va  o‘z  navbatida  aholi  bilan  baravariga  ishlab  chiqarish 
va xizmat ko‘rsatish sohalari ham kelib o‘rnashadi, rivojlanadi. 
 
Vaqt o‘tishi bilan shahar va shaharchalar, o‘zaro hududiy tutashib, qo‘shilib 
ketadi  va  uni  ayrim  joylarda  urbanizatsiyalashgan  hududlar  deyishadi  (London, 
Rur  havzasi  konurbatsiyasi  va  x.k.).  Urbanizatsiyalashgan  hududlar  3-5  ta 
aglomyeratsiyaning birlashishidan tarkib topadi.