Аҳоли сони ва такрор барпо бўлиши

 
11.3. Xalqaro migratsiya va undagi o‘zgarishlar 
 
Biz  e`tirof  etkanimizdek  xalqaro  migratsiya  bu  odamlarning  doimiy 
mamlakatdan  boshqa  mamlakatga  ko`chishidir.  Odamlarda  xalqaro  migratsiya  60 
ming  yil  oldin  boshlangan, ular  bugungacha  davom  etmoqda.  Xalqaro  migratsiya 
mamlakatlar  o`rtasida  sodir  bo`ladigan  migratsiya  hisoblanadi.  Uning  dinamikasi, 
                                                 
1
 Демографический энциклопедический словарь. - М., 1985, c. 207 – 208. 

---

 
233 
ya`ni  ichki  migratsiya  mamlakat  chegaralari  doirasida  migratsiyadir.  Xalqaro 
migratsiyani  o`rganish  biz  ishlatadigan  ta`riflar  va  tushunchalar  ba`zi  hisoblar 
tomonidan  boshlanadi.  Vaqt  o`tgan  sari  xalqaro  migratsiya  modelini  birlashtirish 
xolatini muxokama qilish dolzarbdir. Xalqaro migratsiyaning asosiy nazariyalarini 
ko`rib  chiqishimiz  sababi,  uning  salbiy  va  ijobiy  iqtisodiy  oqibatlarini  ko‘rsatib 
berishdir.  Bu  yuridik  va  noqonuniy  migratsiyalar  bilan  namoyon  bo`lmoqda. 
Yakunida xalqaro migratsiyaning zeronet kontsepsiyasi muxokama qilinadi. 
Ichki  migratsiyani  o`rganishda  o`xshash  sharoitlar  difenetsiy  nomli  standart 
tushunchani  demograflar  tomonidan  xalqaro  migratsiyani  o`rganishda  keltirib 
chiqardilar.  
Emmigratsiya  va  immigratsiya  o`rtasidagi  birinchi  farq.  Immigratsiya  bu 
odamlarning boshqa yangi mamlakatga doimiy  yashash uchun borishi; Immigrant 
bu boshqa yangi davlatga yashash uchun kirayotganda xalqaro chegaradan o`tadi. 
Bu  analno-tyermin  tushunchasi  migratsiyada  ichki  migratsiyani  o`rganishda 
ishlatiladi.  Boshqa  tarafdan  emmigratsiya  bu  odamlarning  mamlakatdan  kyetishi 
tushuniladi.  Immigratsiyada  muhim  rol  o`ynaydigan  savollardan  biri  muddatidir. 
Uzoq muddatli immigrantlar soni dunyoda oxirgi 10 yil mobaynida juda ko`paydi. 
Immigrantlar soni 1965 - yilda 75 milliondan, 1990- yilga 120 million, 2006- yilga 
190  millionga  ko`tarildi.  Taxminan  dunyo  aholisining  3%i  uzoq  muddatli 
immigrantlarni  tashkil  etdi.  Bu  foiz  kichkina  bo`lgani  bilan  juda  katta  sonly 
hajmdir.  
Remigrant  xalqaro  migratsiyani  kelib  chiqarish  davlatiga  teskari  xolati. 
Remigrant  -  qandaydir  ma`lum  bir  vaqt  mobaynidan  keyin  xalqaro  migratsiyada 
o`zining birlamchi mamlakatiga qaytib keladi. Xalqaro migrantlarning turistlardan 
farqi,  bu  ularning  qaytib  kelib  doimiy  yashash  joyi  aniqmasligi.  Odamlar  boshqa 
davlatga turist yoki ma`lum muddat uchun ishga (diplomatlar) borganlarda xalqaro 
migrantlar xisoblanmaydi (Momipg. 2003). 
XX asrning immigrantlari 4 guruhga bo`linadi:  

 
qochoqlar; 

 
boshpana qidiruvchilar; 

---

 
234 

 
sobiq koloniyadagi migrantlar; 

 
irqiy migrantlar. 

TASHKIL ETILGAN –
1951- YIL. 

A’ZO DAVLATLAR –
126 TA

FAOLIYATI 
DAVOMIDA 11 
MLNDAN ORTIQ 
INSONLARGA 
YORDAM BERGAN

DUNYODAGI ENG 
YIRIK 
TASHKILOTLARDAN 
BIRI SANALADI