Hozirgi zamon bolalar adabiyotining taraqqiyotiga juda katta hissa qo
ʻ
shib kelayotgan Anvar Obidjon 1980-yilda “Bahromning
hikoyalari” nomli to
ʻ
plami chiqqanidan so
ʻ
ng adabiy jamoatchilikning e
ʼ
tiboriga tushdi. Oradan shuncha vaqt o
ʻ
tib ham, u o
ʻ
zining
munosib o
ʻ
rnini mustahkam saqlab turibdi, uning ko
ʻ
p qirrali ijodiga bo
ʻ
lgan qiziqish tobora ortmoqda. Ibrohim G
ʻ
afurov, Xudoyberdi
To
ʻ
xtaboyev, Abdug
ʻ
afur Rasulov, Said Ahmad, Safo Matjon, Rahmon Qo
ʻ
chqor, Miraziz A
ʼ
zam, Mahmud Sattor, Kavsar Turdiyeva,
Tursunboy Adashboyev, Lola Sodiqova-Zvonaryova, Rahmatulla Barakayev, Hulkar Hamroyeva kabi munaqqid va adiblarimiz bu
ijodkorning asarlari to
ʻ
g
ʻ
risida bir-biridan ko
ʻ
tarinki maqolalar yozishdi. Izlanuvchi olima Zamira Ibrohimovaning “Quvnoqlikka
yashiringan iztiroblar” nomli kitobida (A. Navoiy nomidagi Milliy kutubxona nashriyoti, 2005) adibning nazm va nasrdagi asarlarining
nihoyatda o
ʻ
ziga xosligi, o
ʻ
quvchini o
ʻ
ziga mahliyo eta olish sirlari keng talqin qilib berilgan.
Anvar Obidjon ijodi yuzasidan fikr bildiruvchilarning barchasi doimo bir narsaga, ya
ʼ
ni uning bolalar adabiyotiga yangicha bir yo
ʻ
nalish
olib kirganiga alohida urg
ʻ
u berib o
ʻ
tishadi. Kichkintoylar shoiri Tursunboy Adashboyev bu holni soddagina ta
ʼ
riflab: “80-yillarga kelib
Anvar Obidjon bolalar she
ʼ
riyatidagi ob-havoni bir yo
ʻ
la yangiladi”, deb yozgan edi.
Haqiqatan ham, bolalar adabiyotida o
ʻ
tgan asrning 80-yillarigacha chop etilgan kitoblardagi she
ʼ
rlarga nazar tashlasak, ularning
Kirilda
|
Lotinda
aksariyat qismi o
ʻ
sha mahaldagi tuzumni ulug
ʻ
lashga, turmushimizning o
ʻ
ta farovon, kelajagimizning behad yorqin ekanligiga
o
ʻ
quvchini ishontirishga qaratilgan “yalang
ʻ
och mafkura”li she
ʼ
rlar, bog
ʻ
, maktab, oromgohlardagi g
ʻ
amxo
ʻ
rliklarni, yosh avlodning
dunyoda eng baxtiyorligini aks ettiruvchi quruq ma
ʼ
lumotlardan nariga o
ʻ
tolmaydigan asarlardan iborat edi. Ko
ʻ
r-ko
ʻ
rona pand-
nasihatlar, xalq ertaklari va latifalari asosida yengil-yelpi hazillar to
ʻ
qish ham avj olgan edi. Bunday asarlarning vazifasi bir xil bo
ʻ
lib,
ular bolalarning ongiga ta
ʼ
sir o
ʻ
tkazishga xizmat qilar edi. Shunday sharoit mavjud bo
ʻ
lgan, bolalarni “Imperiya mafkurasi” chizib
bergan chiziqdan chiqarmay tarbiyalash qonunga aylanib qolgan muhitda boshqacha yo
ʻ
lda ijod qilish mumkin emasdek tuyular edi.
Anvar Obidjon shu chiziqdan yorib o
ʻ
tishni uddalashga urina boshladi.
Anvar Obidjonga xos kashfiyotning siri shundaki, shoir bolalarning ongidan ko
ʻ
ra ko
ʻ
proq ko
ʻ
ngliga ta
ʼ
sir o
ʻ
tkazish yo
ʻ
lidan bordi.
Binobarin, ko
ʻ
ngilga qattiq o
ʻ
rnashmagan narsa ongda uzoq vaqt saqlanishi, saqlanganda ham faol harakatga sabab bo
ʻ
lishi qiyin.
Tahlil qilib ko
ʻ
rish uchun “Bahromning hikoyalari” kitobidagi “Bezori” degan she
ʼ
rni olaylik: