Антенналар ва рэ

Максимал қўлланилувчи частота деб (МҚЧ), радиотўлқиннинг ионосфера қатламига оғиб тушиши натижасида ундан қайтиши мумкин бўлган энг максимал частотасига айтилади.
ƒ_мқч> ƒ_кр
ƒ_мқч= ƒ_кр·sec φ₀ – Секанс қонуни
Бир ойни 90% вақт мобайнида аксланиш шарти бўйича алоқани таъминлайдиган частотани оптимал ишчи частота (ОИЧ) дейилади ва тўлқин жадвали тузилаётганда ишчи частота диапазонини юқори чегараси ҳисобланади.

29. 
    Ултрақисқа тўлқинларнинг тарқалиш хусусиятлари.
    

Тўлқин узунлиги 10 метрдан кичик бўлган радиотўлқинлар УҚТ деб аталади. УҚТ жуда катта частота диапазонини қамраб олади. Шу сабабли унинг ёрдамида жуда катта оқимдаги ахборотларни узатиш имконияти мавжуд.
30МГц dan 3000 МГц gacha.
УҚТ диапазонидаги радиотўлқинлар бутунлай ўзгача тарзда тарқалади. Улар ионосфера қатламидан аксланмайди, ер сиртини айладиб чиқмайди. Шу сабабли УҚТ орқали алоқа фақат тўғридан – тўғри кўриниш масофасида (40-50 км) амалга оширилади.
Фақат УҚТ диапазонида бошқаларидан фарқли равишда катта информациялар оқимини узатиш мумкин ва айнан шу диапазонда частота бўйича модуляцияланган ТВ ва РЭ амалга оширилади.

30. 
    Сунъий йўлдош тўлқинларининг тарқалиш хусусиятлари.
    

Ҳозирги даврда ретранслятор сифатида ЕСЙ фойдаланиш ҳисобига узоқ УҚТ радиолинияларини такомиллаштириш тараққий этиб бормоқда. Ердан 30000-40000км баландликда жойлашган ретрансляторлар ер шарининг 1/3 қисми оралиғида сигналларнинг ретрансляциясини таъминлайди. Радиоалоқанинг бу турида 100МГц дан (λ <3 м) юқори частоталардан фойдаланилади
Халқаро келишувга биноан СЙА линиялари учун дц м, см, мм диапазонлар ажратилган. Айни вақтда Ер - ЕСЙ трассаси учун 6 ва 8 ГГц, ЕСЙ – Ер трассаси учун 4 ва 7 ГГц частота диапазонларидан фойдаланилади.

31. 
    Антенна деб қандай қурилмага айтилади?
    

Антенна деб, радиотўлқинларни нурлатиш ѐки қабул қилиш учун
мўлжалланланган қурилмага айтилади. Антенналар қайтарувчанлик
хусусиятига эга бўлиб, ҳам қабул қилувчи, ҳам узатувчи сифатида ишлаши мумкин. Улар бажарадиган вазифасига кўра қабул қилувчи, узатувчи, қабул қилиб-узатувчи турларга бўлинади.

32. 
    Антенналарнинг диапазонлик хусусиятлари бўйича
    

Узатувчи антенна фойдали сигнал билан модуляцияланган юқори
частотали тебранишнинг эркин тарқалувчи электромагнит тўлқинга
айлантиради.
Қабул қилувчи антенна электромагнит тўлқинларни қабул қилади ва
юқори частотали тебранишларга айлантиради

33. 
    Антеннанинг йўналганлик хусусиятларини тавсифловчи параметрлар.
    

Антеннанинг фойдали иш коэффициенти -нурлатувчи (PΣ)
қувватнинг антеннага узатилувчи (PO) қувватга бўлган нисбатига тенг, яъни
ɳ =PΣ/PO (1.1)
Йўналтирилган таъсир коэффициенти - нурлатувчи антеннанинг
берилган йўналишда ҳосил қилинган майдон кучланганлиги квадратининг барча йўналишлардаги майдон кучланганликларининг ўртача қиймати квадратининг нисбатига тенг, яъни
D = Е2 (ζ1,φ1) / Е2ўрт. (1.2)
Антеннанинг кучайтириш коэффициенти - нурлатувчи антеннанинг
берилган йўналишда ҳосил қилинган электр майдон кучланганлиги
квадрантасини умуман йўналтирилмаган нурлатгич ҳосил қилган майдон
кучланганлиги квадрантасининг нисбатига тенг, яъни:
G= Е2A / Е2H,
бунда, ЕА = Е(ζ1,φ1) – берилган антеннанинг берилган йўналишда ҳосил
қилган майдон кучланганлиги;

34. 
    Антеннанинг электр хусусиятларини тавсифловчи параметрлар.