Anorganik, analitik, fizik va kolloid kimyo kafedrasi anorganik kimyo

Disproportsiyalanish reaksiyasiga kirishadi:
FеS₂ = FeS + S
yoki 6Na₂S₂ + 12NaOH = 2Na₂SO₃ + 10Na₂S + 6H₂O
Olinishi: ishqoriy metallarning persulfidlari sulfidlarni, gidroksidini va karbonatlarini qizdirib olinadi:
Na₂S + S = Na₂S₂
(NH₄)₂S + nS = (NH₄)₂ S_n
S²⁺ - birikmalari. 1928 yil Gall SO oksidini tionil xlorid bug’ini Mg yoki Аg ustidan o’tkazib 80% modda oldi.
2Ag + SOCl₂ = 2AgCl + SO
SO – rangsiz gaz. Т_qayn = - 120^оС.
SO + 2KOH = K₂SO₂ + Н₂О
kuchli qaytaruvchi.
Oltingugurtning galogenli birikmalari beqaror birikmalardir.
2SCl₂   S₂Cl₂ + Cl₂
SCl₂ – to’q qizil rangli suyuqlik.
SO₂ – rangsiz, o’ziga xos hidga ega bo’lgan modda. U –10^оС da kondensatsiyalanadi, bunda rangsiz suyuqlik hosil bo;ladi.

SO₂ – ham oksidlovchi, ham qaytaruvchi:
qaytaruvchi 
oksidlovchi 
disproportsiyalanish 
olinishi

Texnikada havo ishtirokida oltingugurtli rudalarni yoqib olinadi: FеS₂, ZnS, PbS, Cu₂S
FeS₂ + 11O₂ = 2Fe₂O₃ + 8SO₂
SO₂ – organik bo’yoqlarni rangsizlantirish uchun ishlatiladi. Meditsinada dezinfektsiyalovchi modda sifatida, sulfat kislota olish uchun ishlatiladi.
Н₂SO₃ – erkin holda mavjud emas, suyultirilgan eritmalarda mavjud.
Н₂SO₃  H₂O + SO₂
2 ta tautomer holda mavjud:
H – O H O 
S = O  S
H – O H – O O
R – O R O 
S = O  S
H – O H – O O
H₂SO₃   H⁺ + HSO₃ NaHSO₃ nordon
HSO₃ H⁺ + SO₃ Na₂SO₃ o’rta
H₂SO₃ va uning tuzlari ham oksidlovchilik, ham qaytaruvchilik xossasiga ega.
H₂SO₃ + J₂ + H₂O = H₂SO₄ + 2HJ
3H₂SO₃ + H₂Cr₂O₇ = 4H₂O + Cr₂(SO₄)₃
4FeCl₂ + H₂SO₃ + 4HCl = FeCl₃ + 3H₂O + S
2Zn + H₂SO₃ + 4HCl = 2ZnCl₂ + 3H₂O + S
2H₂S + H₂SO₃ + 4HCl = 3S + 3H₂O
Ishqoriy metallar sulfitlaridan boshqa sulfitlar suvda erimaydi.
Na₂SO₃ + HOH  NaHSO₃ + NaOH
Na₂SO₃ + H₂SO₄  Na₂SO₄ + H₂O + SO₂
Ca₂SO₃ + H₂SO₃  Ca₂(HSO₃)₂
Sulfitlar juda tez kompleks hosil qiladi.
Na[Me(SO₃)₂]; Na₆[Me(SO₃)₄]; Na₃[Me(SO₃)₄]; Na₃[Me(SO₃)₂]; Na₅[Me(SO₃)₄].
Olinishi: NaOH + SO₂ = NaHSO₃
NaHSO₃ + NaOH = Na₂SO₃ + H₂O
Na₂CO₃ + SO₂ = Na₂SO₃ + CO₂
Almashinish reaksiyasi orqali:
Na₂SO₃ + CdCl₂ = 2NaCl + CdSO₃
Pirosulfat kislotasining tuzlari.
1. H₂S₂O₅ ni sulfitlarni gidrotatsiyalab olinadi.
K – O – S – O – H + H – O – S – O – K  K – O – S – O – S – O – K
║ ║ ║ ║
O O O O
K₂S₂O₅
K₂S₂O₅ + H₂SO₄ = H₂S₂O₅ + K₂SO₄
2. Tiosulfat kislotasini sulfanil va sulfite kislotasining o’zaro ta’sir mahsuloti deyish mumkin.
H – O – S – O – H + H – O – S – O – H  H – O – S – O – S – O – H + H₂O
║ ║
O O
Ditionin
Na₂S₂O₅ – natriy tiosulfit eng muhim birikmalardandir. U sanoatda kuchli qaytaruvchi sifatida ishlatiladi.